Autoriteti i Komunikimeve Elektronike dhe Postare (AKEP), në kuadër të veprimeve administrative për përmirësimin e kuadrit rregullator në funksion të ligjshmërisë, lidhur me zbatimin e kompetencës së përcaktuar në shkronjën k) të nenit 8 të ligjit nr. 9918, datë 19.05.2008 “Për komunikimet elektronike në Republikën e Shqipërisë” të ndryshuar, për administrimin e domain cc. TLD.al dhe nëndomanet e tij, me Vendim të Këshillit Drejtues nr. 41, datë 04. 06.2018 “Për disa shtesa dhe ndryshime në Rregulloren nr. 2 datë 21.02.2018 “Për regjistrimin dhe administrimin e emrave të domaineve nen.al dhe nëndomainet.gov.al, .mil.al, .edu.al, .com.al, .org.a dhe .net.al” e ndryshuar” bëri disa shtesa dhe ndryshime në Rregulloren nr. 2 datë 21.02.2018 “Për regjistrimin dhe administrimin e emrave të domaineve nen.al dhe nëndomainet.gov.al, .mil.al, .edu.al, .com.al, .org.a dhe .net.al”.
Me ndryshimet e kryera, AKEP përmirëson kushtet dhe përcaktimet e kësaj rregulloreje në lidhje me afatet e veprimeve me domainet, afatet e përdorimit të domaineve .al dhe nëndomaineve, shmangien e praktikave abuzuese e lidhur kjo edhe me numrin e domaineve, të drejta dhe detyrime të Regjistruesve të domaineve .al dhe nëndomaineve, rritjen e transparencës për publikun të rregullave të AKEP për domainet .al dhe nëndomainet, përmirësimin dhe sistemimin e informacionit për domainet .al në faqet ëeb të Regjistruesve dhe në faqen ëeb të AKEP, miratimin e listës së domaineve të rezervura dhe domaineve të ndaluara, etj.
Vërejmë se në portale të mediave elektronike, rregullat e vendosura për numrin e lejuar të posedimit të domain.al përfshirë nëndomainet për individët dhe subjektet fizike dhe juridike private/tregtare (përfshirë Regjistruesit e domaineve .al) konsiderohen kufizuese dhe në kundërshtim me Kushtetutën, me arsyetimin se këto ndryshime bien ndesh me ligjin dhe tejkalojnë kompetencat e AKEP. Sipas tyre “Rregullorja krijon një kontekst për censurë duke detyruar subjektet përdoruese të domaineve.al të kufizojnë numrin e domaineve nën përdorim”.
AKEP, duke e vlerësuar jo të drejtë këtë informacion, pa dashur të paragjykojë arsyet dhe qëllimin e vërtetë të autorëve të tij, në interpretim pajtues me rregullat e vendosura sqaron publikun e interesuar se:
- Numri i lejuar i domaineve .al sipas rregullit të ri të përcaktuar në pikën 7.1 b) të Rregullores, nuk përbën një numër kufizues (apo censurues) mbi të drejtën e përdorimit të këtyre domaineve, por një rregull procedurial kushtëzues sasior për të orientuar përdorimin e tyre efektiv sipas qëllimit për të cilin janë marrë në posedim, brenda një afati 1(një) vjeçar.
- Nëse një posedues ka nevojë për një numër më të madh domainesh .al, apo nëndomainesh të tij, se sa ai i përcaktuar në pikën 7/1 b) të Rregullores, duke arsyetuar nevojën, është i lejuar të pajiset nga AKEP me të drejtën e posedimit të tyre duke vendosur kushtin e përdorimit brenda afatit 1(një) vjeçar.
Ky rregull është i sanksionuar në pikën 7/1 c) të Rregullores sipas së cilës: “Në rast se për nevoja teknike, tregtare, etj, por të arësyetuara, kërkohet të regjistrohen më shumë domaine .al se numri i përcaktuar në pikën b, regjistrimi i domaineve shtesë bëhet vetëm me miratimin e AKEP, por me kushtin që të vendosen në punë sipas afatit të mësipërm. Të interesuarit mund ti drejtojnë këtë lloj kërkese Regjistruesit të preferuar (ose AKEP nëse ka domaine të regjistruara nëpërmjet AKEP). Regjistruesi e përcjell elektronikisht këtë lloj kërkese në AKEP brenda 3 ditë pune e cila shqyrtohet dhe i jepet përgjigje Brenda afateve dhe përcaktimeve të Kodit të Procedurave Administrative”.
Vendosja e këtyre rregullave është bërë nga AKEP, pasi është analizuar sjellja e deritanishme e të gjitha kategorive të poseduesve të domain.al, nevojat e tyre historike statistikore, rastet abuzive dhe keqpërdorimi për arsye interesi në kundërshtim me kuadrin ligjor dhe rregullator në fuqi, duke ia nënshtruar paraprakisht vendimmarrjen një procesi të gjatë kosultimi publik dhe dëgjesave me palët e interesuara. Në mbrojtje të interesave legjitime të çdo poseduesi të domain.al dhe nëndomaineve të tij , për të mos lejuar keqpërdorimin e mëtejshëm abuziv dhe antiligjor të përdorimit të tyre, u vendos kushti i përdorimit të një numri të caktuar domainesh, por jo të kufizuar, brenda afatit 1(një) vjeçar, si dhe u parashikua investimi i AKEP si organ i shqyrtimit administrative të ankesave të mundshme nga subjektet e interesuara.
Këto rregulla janë në pajtim të plotë me ligjin dhe Kushtetutën dhe natyrisht në mospajtim të plotë me interesat abusive në dëm të konsumatorit.
Nëpërmjet ndryshimeve të bërë në Rregulloren nr. 2 datë 21.02.2018 “Për regjistrimin dhe administrimin e emrave të domaineve nen.al dhe nëndomainet.gov.al, .mil.al, .edu.al, .com.al, .org.a dhe .net.al” e ndryshuar” AKEP si organ kompetent rregullator, garanton mbrojtjen e interesave legjitime të çdo grupi interesi në përputhje të plotë me Kushtetutë dhe kuadrin ligjor në fuqi për këtë qëllim. Gjithashtu, në përputhje me procedurat e përcaktuara në Kodin e Procedurave Administrative, AKEP mirëpret çdo kërkesë për rishqyrtim administrativ të këtyre rregullave, deri në 1(një) muaj nga data e publikimit të aktit administrativ (VKD nr. 41, datë 04.06.2018).
Ankesat e operatorëve
Më herët organizata AIS, që menaxhon disa domain të lidhura me transparencën ndaj publikut,ka shprehur disa shqetësime mbi një akt nënligjor të Autoritetit të Komunikimeve Elektronike dhe Postare që krijojnë kufizime për përdorimin e hapësirës virtuale shqiptarenën.al.
Autoriteti ka bërë disa ndryshime në Rregulloren nr. 2 datë 21 02. 2008 “Për regjistrimin e emrave të domaineve nën.al dhe nëndomainet.gov.al” duke miratuar ndryshimet me Vendim Nr 41 datën 04. 06. 2018. Këto ndryshime bien ndesh me Kushtetutën, tejkalojnë kompetencat e Institucionit dhe mbi të gjitha krijojnë kufizime të cilat sipas Kushtetutës Shqiptare mund të bëhen vetëm me Ligj. Rregullorja krijon në kontekst për censurë duke detyruar subjektet përdoruese të domaineve.al të kufizojnë numrin e domaineve nën përdorim.
Organizata jonë ka mbi 20 domaine ku promovohen katalogë dhe të dhëna të hapura e transparente. Me rregulloren (të miratuar në tejkalim të kompetencave) AKEP vendos që çdo individ të ketë vetëm 5 domaine nën zotërim dhe subjektet maksimumi 15. Ky kufizim nuk mund të bëhet me rregullore (akt nënligjor), pasi kushtetuta thekson që kufizime të tilla bëhen vetëm me ligj. Kufizimi i vendosur është një hap larg shtetëzimeve, censurës, kontrollit totalitar, drejtimit institucional të personalizuar.
Një kufizim tjetër është edhe detyrimi që çdo entitet përveç entiteteve shtetërore nëse ka një domain në përdorim, duhet brenda 6 muajve të bëjë inkorporim të domainit në një web. Në të kundërt ky domain do të sekuestrohet duke i humbur të drejta të përdorimit poseduesit që nuk e vë në përdorim brenda 6 muajve. Rregullorja gjithashtu detyron çdo subjekt të huaj që për tu bërë përdorues i një domaini në hapësirën virtuale .al të ketë një adresë rezidencë apo seli në Shqipëri. Ky kufizim ndalon çdo shtetas të Republikës së Kosovës të përdorë me fleksibilitet hapësirën tonë elektronike për domainenën.com.al, dhe bllokon biznese të huaja të njohura në tregjet ndërkombëtare, të jenë posedues të fjalëformimit që i përfaqëson, përmes hapësirës .com.al. Kufizim diskriminues i pa bazë. Për shembull portaligoogle.com.al, nëse Gjigandi Google nuk regjistron brenda shtatorit një seli në Republikën e Shqipërisë, rrezikon sekuestrimin e domainit në hapësirën .al duke shënuar një rast unik të përdorimit të një hapësire virtuale kombëtare me stil diskriminues.
Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.
Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.