Rregullat dukeshin të qarta. Pas zemërimit në mënyrën sesi taksapaguesit e BE-së duhej të përballonin koston e shpëtimit të bankave gjatë krizës financiare, çdo huadhënës që dështonte do të duhej të trajtohej, për aq sa ishte e mundur, nga aksionerët dhe kreditorët e tyre.
Por 17 miliardë euro të qeverisë italiane të angazhuara gjatë fundjavës për t’u marrë me dy bankat e dështuara rajonale, duket se e kanë hedhur në kosh këtë ide.
Financial Times ka shqyrtuar se pse shpëtimi i Veneto Banca dhe Banca Popolare di Vicenza është duke u reflektuar në Romë, Bruksel dhe më gjerë.
CILI ËSHTË NDRYSHIMI MIDIS LIKUIDIMIT DHE ZGJIDHJES?
Sipas rregullave të reja të BE-së, bankat e goditura janë vënë në “zgjidhje”, një proces ligjor që i jep pushtet gjithëpërfshirës rregullatorëve për të vendosur se si të zgjidhin situatën në mënyrë të sigurt. Ligji, i njohur si Direktiva e Rimëkëmbjes dhe Zgjidhjes së Bankës (BRRD), synon të mbrojë tatimpaguesit nga detyrimi për të shpëtuar bankat duke i bërë kreditorët, duke përfshirë mbajtësit e obligacioneve të lartë, përgjegjës për humbjet.
Në rastin e bankave italiane, Bordi i Përbashkët i Rezolutës – agjencia e Eurozonës përgjegjëse për trajtimin e krizave bankare – vendosi që rezoluta “nuk ishte e garantuar në interesin publik”, sepse dështimi i tyre nuk pritej të kishte “ndikim të rëndësishëm negativ në stabilitetin financiar”. Kjo hapi derën që bankat të trajtoheshin në bazë të procedurave të falimentimit kombëtar.
PAKETA 17 MILIARDË EURO E SHPËTIMIT
Cili ishte niveli i rrezikut për sistemin financiar?
Bilancet totale të bankave ishin 55 miliardë euro – 2 për qind të sistemit bankar italian, duke bërë që rregullatorët e BE të konkludojnë se dështimi i bankave do të kishte një efekt sistemik të kufizuar.
Por Italia ishte në gjendje të argumentonte se kishte rrezik rajonal ekonomik nga dështimi i dy huadhënësve të rëndësishëm rajonalë.
Dhe disa bankierë dhe zyrtarë në Itali besojnë se bankat Veneto kanë rrezikuar bankat e Italisë. Një rezolutë sipas rregullave të BE-së do t’u kërkonte atyre të gjenin 12 miliardë euro për fondin e garancisë së depozitave të vendit. UniCredit, Monte dei Paschi di Siena dhe UBI Banca, të cilat kohët e fundit kanë qenë ose po shkojnë në treg për kapital shtesë, do të duhet të shtonin më shumë kapital dhe mund të ishin braktisur nga investitorët, argumentojnë bankierët.
Përveç kësaj, të gjitha kreditë ekzistuese nga dy bankat do të duhej të rikuperonin kreditë me efekt të menjëhershëm.
Zyrtarët dhe bankierët italianë kishin frikë se rezultati do të kishte qenë një administrim i çrregullt dhe një efekt domino, me tërheqje në bankat dhe institucionet e tjera financiare italiane.
Pse nuk u goditën mbajtësit kryesorë të obligacioneve?
Italia donte të mbronte kreditorët, duke përfshirë zotëruesit e obligacioneve të lartë, sepse një sasi e konsiderueshme e borxhit të bankave të Veneto u ishte shitur investitorëve me pakicë si pjesë e një skandali të supozuar të keqshitjes, thonë zyrtarët europianë.
Për ta bërë këtë, çelësi ishte vendimi për të lejuar Italinë që të likuidonte dy bankat sipas ligjeve kombëtare të falimentimit, pasi direktiva e rimëkëmbjes dhe e zgjidhjes shkakton humbje ndaj kreditorëve të lartë për të financuar ristrukturimin.
Zyrtarët italianë punuan gjatë fundjavës për të strukturuar një dekret të qeverisë që do të lejonte ristrukturimin e bankave sipas ligjit italian. Kjo përfshinte Intesa Sanpaolon, bankën më të mirë të kapitalizuar të Italisë, e cila do të merrte pasuritë e mira të dy bankave, e mbështetur nga një subvencion i qeverisë prej 5.2 miliardë eurosh.
Duke mbrojtur veprimin e Italisë të hënën, Fabio Panetta, zëvendësguvernator i Bankës së Italisë, tha: “Mendoj se zgjidhja do të ishte shumë e kushtueshme jo vetëm në terma monetarë, por edhe në aspektin e besimit”.
Një ndërlikim tjetër për Brukselin dhe Romën ishte se 10 miliardë euro obligacione të lëshuara nga dy bankat u garantuan nga shteti italian, me marrëveshjen e komisionit.
Obligacionet nuk i lanë Italisë shumë zgjedhje. Ajo mund të ofronte ndihmë shtetërore për të zbutur mbylljen e bankave – dhe për të mbrojtur disa zotërues të obligacioneve – ose të përballej me rënien e bonove dhe lëshimin e garancive. Në secilin rast, qeveria përfundoi duke paguar.
Pse u autorizuan garancitë?
Sipas njerëzve pranë kësaj çështjeje, vendimi mbështetej në një vlerësim nga Banka Qendrore Europiane në janar se të dy bankat ishin likuide. BQE e bëri thirrjen pavarësisht shqetësimeve të gjata rreth shëndetit të tyre dhe performancës së dobët në testet e stresit rregullator.
Burimet e afërta me krahun e mbikëqyrjes bankare të Bankës Qendrore Europiane theksojnë se vendimi që bankat “dështuan ose mund të dështonin” erdhi vetëm në fund të një procesi gjatë të cilit dy huadhënësit kishin provuar dhe nuk kishin arritur të rrisin kapitalin e mjaftueshëm privat. Ky proces duhej të mbaronte para se bankat të shpalleshin të paafta të paguajnë.
Pse Intesa mori një garanci të tatimpaguesit?
Të dy Intesa Sanpaolo dhe Banco Santander në Spanjë kanë marrë rivalët problematikë vetëm për € 1 në muajin e kaluar. Në secilin rast, aksionerët dhe zotëruesit e obligacioneve të rinj të bankave më të vogla u fshinë, ndërsa borxhet e larta dhe depozitat u mbrojtën. Por këtu ngjashmëritë përfundojnë.
Intesa këmbënguli se do të merrte përsipër dy huadhënësit, vetëm nëse do të pastroheshin nga kreditë e këqija nga një paketë shpëtimi që mbulonte gjithashtu kostot e mbylljeve të degëve, pushimeve nga puna dhe rreziqeve ligjore.
Santander, në të kundërt, duhej të fillonte një shitje aksionesh prej 7 miliardë eurosh për të financuar marrjen e Bankës Popullore. Madridi refuzoi të sigurojë ndonjë para të taksapaguesve për të shpëtuar Bankën Popullore.
Megjithatë, Banka Popullore ishte më e madhe dhe në formë më të mirë se dy bankat e Veneto, të cilat kanë një raport shumë më të lartë të kredive toksike në bilancet e tyre. Popullorja gjithashtu kishte një divizion të fortë të kreditimit të biznesit të vogël që Santander e kishte dëshiruar prej një kohe të gjatë.
A është ky fundi i problemeve bankare të Italisë?
Roma me siguri shpreson kështu. “Kjo mund të jetë një pikë kthese, jo vetëm për këto dy banka, por edhe për perceptimin dhe imazhin e sistemit financiar italian”, tha zoti Panetta të hënën. Reagimi i tregut dukej se mbështeste besimin e tij, me aksionet bankare në rritje në të gjithë bordin.
Por bankat italiane nuk janë domosdoshmërisht jashtë rrezikut.
Dhe ndërsa Monte dei Paschi di Siena, problemi më i madh në sistemin bankar italian, është zgjidhur, ka shkaqe të tjera shqetësuese, duke filluar me Carige, një bankë me bazë në Gjenova. Dhe në qoftë se rimëkëmbja ekonomike italiane nuk kap ritmin, mund të jetë ende e vështirë për bankat e tjera që të ulin stokun e tyre të kredive me probleme dhe të rrisin kredinë.
Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.
Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.