Amerikanët i sulen kompanive europiane në gusht, periudhë në të cilën i gjithë kontinenti është me pushime. Vetëm gjatë këtij muaji u bë publike që Corvex, një fond mbrojtës amerikan, kishte investuar rreth 400 milionë dollarë në kompaninë franceze gjigante të ushqimit, Danone.
AkzoNobel, një firmë holandeze për bojërat dhe kimikatet, e cila ka qenë nën presion të vazhdueshëm nga këshilltarët e firmës Elliott, degë e një fondi tjetër aktivist amerikan, ra dakord të emërojë tre drejtorë të rinj në bordin e saj, shkruan The Economist.
Një lëvizje edhe më e madhe është në zhvillim e sipër në Zvicër, ku Pika e Tretë, një fond amerikan i drejtuar nga Daniel Loeb, po kërkon të shkundë Nestle, kompaninë më të madhe ushqimore në botë. Ulf Mark Schneider, drejtori i ri i Nestlé, është nën presion për të paraqitur plane të guximshme tek investitorët në shtator. Beteja të këtij lloji kanë qenë relativisht të rralla në Europë.
Por aktivizmi i aksionerëve është në rritje, me investitorë të sinqertë që kërkojnë rregullime të korporatave. Armand Grumberg, një avokat në Paris, vitin e kaluar ka numëruar 70 fushata të tilla në Europën Kontinentale. Ai pret që ky vit të jetë edhe më i gjallë. “Kjo është situata e re e zakonshme”, shprehet ai.
Një zgjim i niveleve të tilla nga investitorët ka disa shkaqe. Ndërsa fondet e aktivistëve amerikanë po nxitojnë për të gjetur objektiva të reja brenda vendit, disa të tjerë po kërkojnë në shtigje të reja jashtë vendit të tyre. Firmat relativisht të lira europiane janë pre joshëse.
Shumë amerikanë i shohin modelet kontinentale të qeverisjes së korporatave si të gatshme për t’u përçarë. Amerikanët (dhe britanikët) mendojnë se bordet duhet t’u japin prioritet interesave të aksionerëve, ndërsa europianët, të mbështetur nga gjykatat, duhet të marrin parasysh edhe interesat e stafit, kreditorëve dhe furnizuesve.
Por amerikanët nuk janë të vetmit që kanë filluar të veprojnë. Një grup me bazë në Londër, Fondi i Investimeve për Fëmijët, kohët e fundit udhëhoqi një fushatë të suksesshme për të kërkuar Safranin, një prodhues francez të pjesëve aeronautike, për të ulur çmimin e vet të ofertës së bërë për Zodiac, një prodhues francez që merret me prodhimin e sediljeve dhe tualeteve të aeroplanëve, por që është nën një menaxhim shumë të dobët.
Në anën tjetër të marrëveshjes, një fond francez i quajtur CIAM kishte investuar në firmën Zodiac dhe kërkoi edhe blerjen e Safranit.
Profili i CIAM-it ka shënuar rritje vitet e fundit. Në vitin 2013, ai kundërshtoi shitjen e klubit Med, një kompani turistike në të cilën ajo zotëronte një pjesë të aksioneve, veprim ky nga i cili u bë e mundur që një tjetër blerës, dhe në këtë rast një blerës kinez, Fosun International, të hynte në lojë duke dhënë një ofertë më të lartë.
CIAM-i gjithashtu bëri fushatë për Disney për të paguar më shumë për investitorët e pakicave në Euro Disney, një degë e cila u privatizua në qershor. Anne-Sophie d’Andlau nga CIAM e quan një aktivizim të tillë “të ri në Francë”, por thotë se ky trend po rritet.
Aktivistët më parë luftonin qoftë edhe për të takuar menaxherët e aseteve, për shembull në Paris, thotë zonja d’Andlau, ndërsa tani investitorët e dëgjojnë atë teksa ajo e shpjegon një ide të tillë.
Në Gjermani, një kod i ri i qeverisjes së korporatave, i mbështetur në modelin britanik, po inkurajon aktivistët. Referuar versionit të fundit, investitorët institucionalë “pritet të ushtrojnë aktivisht të drejtat e tyre të pronësisë”. Cevian Capital, një grup i madh aktivist suedez, ka zyrat e tij në ThyssenKrupp, një fabrikë gjermane çeliku.
Knight Vinke, një investitor tjetër aktiv, po përpiqet të shkatërrojë E.ON, një konglomerat gjerman të energjisë. Një fond investimi, i udhëhequr nga Gjermania, Active Ownership Capital, (AOC), vitin e kaluar arriti të blinte 7% të aksioneve në Stada, një prodhues i barnave gjenerike pranë Frankfurtit, duke e detyruar të ndryshonte në bordin e saj jo vetëm menaxherët, por edhe strategjinë.
AOC u shfajësua këtë muaj: dy firma private të kapitalit thanë më 18 gusht se kishin marrë një numër të madh aksionesh për të përfunduar një blerje prej 4.1 miliardë eurosh (4.8 miliardë dollarësh) të Stadas. Kjo marrëveshje do të jetë edhe marrëveshja më e madhe e Europës, në katër vitet e ardhshme.
Shumë fushata të tjera zhvillohen, edhe pse një numër i madh prej tyre nuk bëhen publike, duke qenë se fondet punojnë në mënyrë miqësore me kompanitë.
Për shembull, themeluesit e Teleios Capital Partners, një fond aktivist me bazë në Zvicër, thonë se gjatë tre viteve të kaluara ata kanë nxitur riorganizimin radikal të rreth 12 kompanive. Nga këto, vetëm tre kundërshtuan në mënyrë të suksesshme, aq sa për të tërhequr vëmendjen e publikut.
Disa prej këtyre luftërave bëhen publike në mënyrë të pashmangshme. Në ato raste, europianët zakonisht përpiqen të shmangin qasjen e përafërt dhe pa kurrfarë rregulli që lidhet me kolegët e tyre amerikanë. Është shumë e rëndësishme që ata të mos shihen si “agresivë” ose si “kaubojt amerikanë”, sepse një qasje më e kujdesshme e bën më të lehtë për të fituar mbështetjen e investitorëve të tjerë.
Kohët e fundit, Teleios ia vuri syrin Kongsberg Automotive, një prodhues i madh norvegjez, i pjesëve të makinave. Themeluesit e Teleios u dënuan dhe u kritikuan fillimisht në Norvegji, për shembull nga fondet e pensioneve vendore, për përdorimin e metodave “për të cilat nuk ishin rënë dakord”.
Por duke hartuar plane të detajuara për Kongsbergun dhe duke treguar “përulësi”, ata fituan mjaft aleatë për të mbështetur ndryshimet e mëdha. Edhe pse aktivistët e shohin Europën si një terren më pjellor në krahasim me të kaluarën, ata ende po përballen me vështirësi të shumta. Në shumë vende, rregullat e qeverisjes së korporatave mbeten të forta.
Në Holandë, fondacionet kontrollojnë disa kompani dhe mund të emërojnë drejtorë ose të lëshojnë aksione të reja. Në Gjermani dy nivele të bordeve qeverisin firmat, kështu që një investitor që mund të fitojë një post në një bord mbikëqyrës, mund të mos ketë asnjë ndikim mbi bordin tjetër drejtues. Në Francë aksionerët afatgjatë mund të kërkojnë të drejta të dyfishta votimi.
Megjithatë, investitorët e njohur me mënyrat europiane mund të përfitojnë gjithashtu nga veçoritë e tilla. Kay Bommer nga DIRK, një grup lobistësh që përfaqëson mbi 300 kompani të listuara në Gjermani, thotë se disa aktivistë të mençur përpiqen të shfrytëzojnë dallimet e opinionit midis bordeve mbikëqyrëse dhe menaxheriale të firmave gjermane. Në Francë, aktivistët afatgjatë mund të përdorin vetë të drejtën e votimit të dyfishtë, pra atëherë kur e shohin të domosdoshme.
Znj. d’Andlau thotë se fondi i saj nuk ka mungesë të objektivave joshëse, veçanërisht në mesin e firmave me vlerë prej 1 miliard dhe 5 miliardë eurosh në Gjermani, Itali, Spanjë dhe Zvicër. AOC shikon “rreth 1,000” objektiva të mundshme në Gjermani, vendet Skandinave dhe ato të Beneluksit. Bosët europianë mund të jenë me pushime, por ata nuk po pushojnë aspak në qetësi të plotë.