Elma LLoja, drejtoresha ekzekutive e FI Bank, thotë se tregjet e letrave me vlerë në Shqipëri mbetën pak të zhvilluara. Pothuaj mungesa e tregut sekondar e ka kthyer zgjidhjen e këtij problemi në një nga prioritetet për të gjithë aktorët në këtë treg.
Reforma e re, sipas saj, pikërisht krijimi i një yield-i kurbe të letrave me vlerë të qeverisë shqiptare të besueshme dhe të pranueshme nga të gjithë aktorët dhe pjesëmarrësit në këtë treg. Në një intervistë të posaçme ajo shpjegon risitë që sjell reforma në tregtimin e titujve të borxhit qeveritar
Banka e Shqipërisë ka nisur një reformë për tregun e letrave me vlerë të qeverisë. Çfarë risish do të sjellë aplikimi i saj në tregun primar dhe atë sekondar te “Bond Market”?
Me gjithë politikat e ndjekura për përmirësime në politikën monetare dhe menaxhimin e borxhit qeveritar, të lidhura këto ngushtë me përmirësimet në tregun primar të letrave me vlerë të qeverisë shqiptare në drejtim të përafrimit të tij me praktikat më të mira ndërkombëtare, përsëri tregjet e letrave me vlerë në Shqipëri mbetën pak të zhvilluara.
Pothuaj mungesa e tregut sekondar e ka kthyer zgjidhjen e këtij problemi në një nga prioritetet kryesore për të gjithë aktorët në këtë treg. Mungesa e çdo lloj informacioni për çmimet e letrave me vlerë dhe gjithashtu pamundësia për të ekzekutuar transaksione me shuma të konsiderueshme pa një kosto të madhe ka ndikuar që investitorët t’i mbajnë në HTM letrat me vlerë të blera në tregun primar.
Ajo çfarë reforma e iniciuar nga BOA, në bashkëpunim me MOF dhe WB do sjellë në tregun e letrave me vlerë në Shqipëri është pikërisht krijimi i një yield-i kurbe të letrave me vlerë të qeverisë shqiptare të besueshme dhe të pranueshme nga të gjithë aktorët dhe pjesëmarrësit në këtë treg. Një kuadër i përshtatshëm rregullativ i diktuar nga BOA do detyrojë bankat të kuotojnë çdo ditë çmime për letrat me vlerë benchmark. Bazuar në këto çmime, vetë BOA do të ndërtojë dhe publikojë një kurbë yield-esh e cila do të përdoret nga bankat dhe gjithë investitorët e tjerë për vlerësimin e letrave me vlerë që kanë nëpër portofolat e tyre, për blerje/shitje të tyre në tregun sekondar.
Ekzistenca e një yield curve dhe mundësia e burimeve të informacionit për vlerësimin e letrave me vlerë mund t’u japë siguri investitorëve për të hequr dorë nga mbajtja e letrave në portofolat e tyre deri në maturim (HTM). Është pikërisht kjo që do të ndikojë në zhvillimin e tregut sekondar ku investitorët do të mund të blejnë dhe shesin lirshëm e me një kosto të ulët. Kjo gjë do të nxisë tërheqjen e investitorëve të rinj.
Në fund të fundit, edhe MF do të përfitojë nga ekzistenca e një yield kurbë dhe çmimi më efikas i emetimeve të reja.
Çfarë përfitimesh do të kenë bankat dhe klientët?
Një nga ndryshimet kryesore të propozuara do të jetë emetimi i të ashtuquajturave benchmarks, ulja e numrit të ankandeve dhe rritja e madhësisë së emetimit. Tregu primar do të jetë shumë mirë i strukturuar dhe rregulluar, si nga pikëpamja e pjesëmarrësve nëpërmjet primary dealers, ashtu edhe nga struktura dhe madhësia e investimeve.
Përfitimi kryesor do të jetë Benchmark yield kurbë. Bankat do të jetë të detyruara të kuotojnë çdo ditë dhe BOA do të publikojë një kurbë yield-esh e cila do të përdoret nga të gjithë. Do të hiqet dorë nga transaksionet që deri më tani janë bazuar në “yield-et e ankandit me të fundit”. Çmimet do të jenë në kohë reale. Klientët do të kenë mundësi të blejnë në tregun sekondar të mirëstrukturuar, në shumën që do të duan e një çmim transparent.
A do të zgjerohen hapësirat e tregtimit për individët dhe çfarë ndryshimesh priten në lëmin e interesave?
Sigurisht do të lehtësohen. Individët do të kenë shumë më të qartë çmimin e letrave me vlerë që ata kanë në portofolat e tyre. Do të kenë mundësi të vendosin lehtësisht për shitjen e tyre në një moment të përshtatshëm. Nga ana tjetër, do të mund të zgjedhin letrën me vlerë që ju pëlqen, bazuar në një çmim transparent e nga ana tjetër, të zgjedhin midis letrave atë që ju përshtatet lidhur me jetëgjatësinë. Ata mund të ndjekin me kujdes lëvizjen e çmimeve dhe të vendosin momentin e duhur për tregtim. Ndryshimet do të bëjnë të mundur bazën ligjore dhe lehtësime për kreditim me kolateral letrat me vlerë.
Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.
Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.