Borxhi i korporatave në tregun në zhvillim/Huamarrja e jashtme nga firmat e tregjeve në zhvillim është më e lartë se sa duket
Që nga kriza financiare, bankat e mëdha perëndimore, me mungesë kapitali dhe të rënduara me rregullore, janë bërë shumë më pak entuziaste rreth kreditimit të kompanive në tregjet në zhvillim. Investitorët, ndërkohë, kanë gjuajtur për aktive me yielde më të larta se sa obligacionet qeveritare të botës së pasur.
Rezultati ka qenë një “kërcim” i madh në emetimin e obligacioneve nga firmat e tregjeve në zhvillim, shumica e tij nga degët e tyre të huaja. Që nga rënia e Lehman Brothers, sipas Bankës për Rregullime Ndërkombëtare (BIS), firmat e tjera, përveç bankave në tregjet në zhvillim, kanë emetuar 692 miliardë dollarë në obligacione ndërkombëtare – 89 miliardë dollarë vetëm në gjashtë muajt e parë të këtij viti. Borxhe të tilla përbëjnë shqetësim në një kohë kur shumë monedha të tregjeve në zhvillim janë në rënie kundrejt dollarit (monedhës më të zakonshme për emetime përtej detit), pasi ato po shtrenjtohen më shumë ndaj shërbimit në kushtet e monedhës vendase të emetuesit. Rreziku është edhe më akut, sepse llogaritë kombëtare shpesh dështojnë të shfrytëzojnë ekspozimin e firmave vendase.
Shumë prej obligacioneve janë emetuar përmes filialeve në det të hapur në juridiksione të ulëta tatimore si Ishujt Kajman. Kjo tërheq menaxherët e aktiveve, pasi shumë prej tyre kufizohen të investojnë në tregjet e obligacioneve vendase jashtë botës së pasur; ajo gjithashtu tërheq firmat në vende të tilla si Brazili dhe Kina (emetuesit më të mëdhenj), pasi ajo i ndihmon ata t’u shmangen kontrolleve të kapitalit. Por kjo nënkupton se obligacionet janë emetuar teknikisht nga një entitet Karaibe, jo një kinez apo brazilian.
Ky është një shtrembërim i madh. Përllogaritur me metodën standarde, aksionet e obligacioneve në valutë të huaj të emetuara nga firmat e tregjeve në zhvillim ishin 679 miliardë dollarë në fund të qershorit. Por BIS vlerëson se shifra e vërtetë ishte 1.2 trilionë dollarë (që përfshin një numër të vogël të obligacioneve të emetuara në det të hapur, por në monedhën vendase të firmës). Aksionet e Rusisë kërcyen 42 miliardë dollarë në 115 miliardë dollarë; të Brazilit nga 64 miliardë dollarë në 175 miliardë dollarë.
Disa firma të tregjeve në zhvillim janë shumëkombëshe me të ardhura të konsiderueshme të huaja që duhet t’i lejojnë ato të përballen me ndryshime në kursin e këmbimit. Por hulumtuesit në BIS theksojnë se firmat e pronës, të cilat zotërojnë pak, ose aspak të ardhura të huaja, janë emetuesit më produktivë të Kinës. Firmat gjithashtu pohojnë se ato janë të mbrojtura nga tekat e tregut të obligacioneve nga kohëzgjatja e borxheve të tyre.
Afati mesatar i obligacioneve të tregjeve në zhvillim është rritur pak më shumë se shtatë vjet në vitin 2000 në vetëm nën dhjetë vjet në gjysmën e parë të këtij viti, sipas Hyun Song Shin e BIS. Por çmimet e obligacioneve jetëgjatë janë shumë të ndjeshme ndaj normave të rritjes, vë në dukje z. Shin, pasi zotëruesit e obligacioneve nuk janë aspak të gatshëm të pranojnë të ardhura të ulëta për periudha të gjata.
BIS druan se firmat në tregjet në zhvillim që kanë emetuar obligacione në det të hapur do të reduktojnë përsëri shpenzimet e tjera në shërbim të tyre, ose do të grumbullojnë kesh për shkak të frikës se nuk do të jenë në gjendje të përballojnë borxhet e tyre, duke shkaktuar rritje në vendet e shqetësuara se do të ngadalësohen më tej. Menaxherët e aktiveve do ta perceptonin këtë si një tjetër arsye për të reduktuar zotërimet e tyre, si të borxhit në det të hapur ashtu dhe të borxhit të brendshëm në këto vende, duke e rënduar edhe më tej problemin.
Nuk do të duhet shumë për të përcaktuar një cikël vicioz: një rindarje e 1% të totalit të zotërimeve të 500 menaxherëve të aktiveve më të mëdhenj në botë larg nga tregjet në zhvillim do të arrinte në 700 miliardë dollarë rrjedhje, gati tre herë më shumë se shuma që u tërhoq nga këto tregje në 2008, sipas BIS.