Më shumë se shtatë shekuj pasi një Marco Polo 17-vjeçare u nis nga Venecia në një udhëtim që do të kulmonte në oborrin e Kublai Khan, qyteti italian vazhdon të mbizotërojë veten si pika më perëndimore e ‘rrugës së lashtë të Mëndafshit,’ porta e Kinës në Europë. Tani ajo përballet me një konkurrencë nga Trieste, një qytet portual gjithnjë e më i zënë në skajin verilindor të Italisë, kontributet e të cilit në tregti dhe kulturë përfshinë popullarizimin e kafesë, duke importuar, pjekur dhe transportuar kafetë në veri, në kafenetë e Vjenës dhe më gjerë.
Sot, Trieste është duke u përgatitur për të hapur portin e saj në Kinë si një pikë hyrjeje evropiane për iniciativën “Belt and Road” (BRI), një projekt masiv i shpenzimeve të infrastrukturës i projektuar për të rritur shitjet e mallrave dhe shërbimeve në Kinë.
Kina dhe Italia pritet të nënshkruajnë një marrëveshje paraprake në Romë gjatë një vizite shtetërore nga Presidenti Xi Jinping të planifikuar për në 22 mars. Italia do të bëhet kombi i 124-të që do të nënshkruajë, por do të jetë i pari në Grupin Shtatë, në kundërshtim me paralajmërimet me zë të lartë nga Shtetet e Bashkuara dhe më shumë zëra shqetësime nga disa vende të Evropës.
Si pjesë e një blloku marrëveshjesh që do të nënshkruhen në periferi gjatë vizitës së Xi, porti i Triestes planifikon të hyjë në marrëveshjen e vet me ‘China Communications Construction Co.’, ose CCCC, sipas Zeno D’Agostino, i cili është president i autoritetit portual.
Ndërtuesi më i madh i ‘Brezit dhe Rrugës’, CCCC është penguar nga polemika në shumë vende ku ka projekte.
“Trieste do të bëhet Singapor ose Hong Kong,” thotë D’Agostino optimist. Qyteti ka një rrugë të gjatë përpara, për të arritur këtë status. Porti Grek i Pireut, operatori i të cilit është në pronësi të shumicës së Cosco Pacific Ltd të Kinës, ka shtatë herë trafikun e ngarkesave (4.9 milion kontejnerë) sa Trieste, e cila në vitin 2018 ka trajtuar rreth 725,000 kontejnerë. Kjo është një rritje prej 45 përqind nga 2015, por ende një numër modest.
Kjo është arsyeja pse D’Agostino po kërkon ndihmë nga Kina. Një plan i ri për portin ka në listë rreth 1 miliard dollarë ($ 1.13 miliardë) për përmirësime që do të përshpejtonin lëvizjen e mallrave në kontinent. Njëri prej tyre, i quajtur Trihub, parashikon lidhjen e portit me një linjë treni të sapo hapur të trenave në pika veriore në Gjermani, si dhe përmirësimin e lidhjeve hekurudhore lokale që çojnë në Evropën Lindore.
Projekti prej 200 milionë euro Trihub është në mesin e më shumë se një duzine projektesh që Bashkimi Evropian ka vënë në tavolinë në bisedimet me Kinën vitin e kaluar, në Platformën për Lidhje BE-Kinë, një iniciativë e udhëhequr nga Brukseli, që kërkon të përfshijë prioritetet e politikave evropiane si reduktimi i karbonit dhe rregullat e tregut në çdo marrëveshje transporti.
Përpjekjet e Italisë për t’u ngushëlluar te XI, të cilët bënë të njohur ‘Brezin dhe Rrugën’ në vitin 2013 si një element kryesor i politikës së jashtme të Kinës, po tërheqin vërejtjet brenda dhe jashtë vendit. SHBA-ja paralajmëroi Italinë për anulimin e rivalit të saj tregtar. “Mbështetja e BRI jep legjitimitet ndaj qasjes grabitqare të Kinës ndaj investimeve dhe nuk do të sjellë asnjë përfitim për popullin italian”, tha më 9 mars Këshilli i Sigurimit Kombëtar i Shtëpisë së Bardhë në një mesazh në Twitter.
Italia është ngatërruar në fushatën e udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara kundër gjigantit kinez të telekomunikacionit Huawei Technologies Co.-Uashingtoni ka bërë presion ndaj aleatëve për të penguar kompaninë nga puna në rrjetet 5G. Ka shenja se Huawei po arrin të ketë probleme mes aleatëve perëndimorë. Njoftimet e fundit nga Telecom Italia dhe Vodafone sugjerojnë se kompanitë planifikojnë të ecin përpara në partneritetet me Huawei. Vende të tjera evropiane, përfshirë Gjermaninë dhe Francën, kanë bërë lëvizje për të kufizuar shitjet e pajisjeve të Huawei për kompanitë celularë.
Qeveria populiste e Italisë ka treguar shenja mbrapa në hapat e saj kur vizita e Xii-t afrohet, me rritje të presionit të jashtëm dhe anëtarët e udhëheqjes së shkëputur të vendit. Më 11 mars, Ministria e Zhvillimit Ekonomik e Italisë njoftoi se nuk do të kishte asnjë marrëveshje mbi teknologjinë 5G në dokumentet e nënshkruara gjatë vizitës së Xi, duke u paraqitur të përkuleshin para kritikëve që kundërshtonin baza të sigurisë kombëtare. Më parë atë ditë, zëvendëskryeministri Matteo Salvini i partisë Lidhja Anti-Emigrante italiane u tha gazetarëve se ai nuk dëshiron “kompani të huaja që kolonizojnë Italinë”.
Fakti është se në këtë moment askush nuk është aktualisht në krye të Italisë: Kryeministri është një ish-profesor i universitetit i cili u emërua si një kompromis midis dy partive rivale populiste që përbëjnë koalicionin qeverisës, Lidhjen dhe Lëvizjen Pesë yje. Zyrtari që punon për të drejtuar Italinë në orbitën e Kinës është Michele Geraci, një nënsekretar në Ministrinë e Zhvillimit Ekonomik, i cili ka jetuar në Kinë dhe flet gjuhën mandarin.
Ajo që Italia dëshiron të fitojë nga një marrëdhënie më e afërt me Kinën është e qartë. Ekonomia e saj në rënie u rrëzua, me recesionin e saj të tretë në një dekadë në fund të vitit 2018. Investimet e huaja direkte arritën në 18.2 miliardë euro vitin e kaluar, më pak se gjysma e 48.1 miliardë eurosh që vendi regjistroi në vitin 2007, një vit para krizës financiare globale. Rënia vdekjeprurëse e një ure në Genova verën e kaluar nënvizoi nevojën urgjente për të përmirësuar infrastrukturën e Italisë, një fokus i ‘Brezit dhe Rrugës’. Tregtia bilaterale me Kinën shënoi 43.9 miliardë euro në vitin 2018, e barabartë me 2.5 për qind të prodhimit të brendshëm bruto të Italisë. Kjo është më e vogël se 3.8 për qind e BE-së ose 3.4 për qind e SHBA, kështu që ka hapësirë për rritje.
*Bloomberg News