Planet për të reduktuar varësinë e Bashkimit Evropian nga dollari amerikan – dhe kështu të përmirësojnë aftësinë e bllokut për të drejtuar një politikë të jashtme të pavarur që është më pak e ekspozuar ndaj sanksioneve amerikane – u zbuluan të mërkurën nga Komisioni Evropian.
Propozimi është rritur me rëndësi për politikëbërësit evropianë, pasi firmat nga vendet e BE tërheqin investimet nga Irani përballë kërcënimit të sanksioneve ndëshkuese sekondare nga SHBA.
BE, ndryshe nga SHBA, dëshiron të ruajë marrëveshjen bërthamore me Iranin e nënshkruar në vitin 2015, por duhet të ofrojë në anën e saj ujdi duke rritur tregtinë me Teheranin.
Sundimtarët iranianë po bëhen gjithnjë e më kërkues, ndërsa BE lufton për të zhvilluar një mekanizëm institucional për të mbrojtur Evropën nga kërcënimi i sanksioneve të SHBA ndaj firmave, bankave dhe drejtorëve individualë që vazhdojnë të tregtojnë me Iranin. Sanksionet sekondare të SHBA mund të aplikohen në çdo firmë evropiane me lidhje me tregun e SHBA.
Por, komisioni planifikon, duke u përqëndruar në rritjen e përdorimit të euros në fushën e energjisë, se janë pjesë e një mase afatgjatë për “de-dollarizimin” e ekonomisë botërore.
Masat e propozuara përfshijnë përdorimin e euros si monedhë e parazgjedhur në kontratat e energjisë të rëna dakord midis shteteve anëtare të BE dhe vendeve të treta, si dhe krijimin e standardeve të çmimit të euros në euro për naftën bruto. BE-ja është një nga importuesit më të mëdhenj të energjisë në botë.
Në masa të tjera, komisioni thotë se BE duhet të zhvillojë “një gamë të plotë të standardeve të besueshme të normës së interesit” në tregjet financiare dhe një sistem të integruar të pagesave të menjëhershme. Ekzekutivi i bllokut do të eksplorojë gjithashtu mundësinë për të zhvilluar më tej rolin e euros në tregjet e këmbimit valutor.
Duke filluar nga plani afatgjatë, komisioneri i çështjeve ekonomike të BE, Pierre Moscovici, tha: “Përdorimi më i gjerë i euros në ekonominë globale jep potencial të rëndësishëm për mbrojtjen më të mirë të qytetarëve dhe kompanive europiane kundër goditjeve të jashtme dhe bërjen e sistemit financiar dhe monetar ndërkombëtar më elastike “.
*The Guardian, përkthim me shkurtime nga redaksia e Monitor.al