Flet Pranvera Fagu (Behushi), Drejtore e Përgjithshme e Qendrës Kombëtare të Biznesit
Prej më pak se një viti, Pranvera Fagu (Behushi) është në krye të Qendrës Kombëtare të Biznesit. Kur ajo mori drejtimin, kishte vetëm pak kohë që ishte realizuar bashkimi i dy institucioneve të rëndësishme për biznesin, i Qendrës së Regjistrimit të Biznesit, si dhe Qendrës Kombëtare të Licencimit. Kjo edhe si një angazhim për të përmirësuar renditjen e vendit në raportin e “Të bërit të biznesit”.
Për drejtoreshën e përgjithshme të QKB-së, sfidat nuk janë të pakta dhe qëllimi kryesor është përmirësimi i shërbimeve që ofrohen përmes këtij institucioni. Falë punës së bërë deri tani, QKB ka arritur të reduktojë ndjeshëm kohën e procedurave, si dhe të dixhitalizojë një pjesë të madhe të shërbimeve.
Për herë të parë në një intervistë për median, znj. Fagu tregon për “Monitor” se cilat janë sfidat e QKB-së dhe cilat do të jenë shërbimet e reja që do të ofrohen për individët dhe sipërmarrjen.
Cilat janë planet tuaja në krye të QKB-së për vitin 2017, në shërbim të përmirësimit të klimës së biznesit?
Qendra Kombëtare e Biznesit u krijua një vit më parë dhe synimi i institucionit ishte shkurtimi i kohës dhe lehtësimi i procedurave në lidhje me regjistrimin dhe licencimin e një biznesi. Shkrirja e QKR-së me QKL-në është mirëpritur dhe nga subjektet e huaja të interesuara për investime në Shqipëri, pasi tashmë i gjithë informacioni i nevojshëm për të operuar në tregun shqiptar mund të gjendet lehtësisht në gjuhën angleze në faqen tonë zyrtare, duke shmangur në këtë mënyrë burokracitë e mëparshme.
E reja e 2017-s, në kuadër të përmirësimit të klimës së biznesit, është dixhitalizimi i shërbimeve të ofruara nga QKB për bizneset vendase e të huaja, të cilave do t’u mundësohet ndërtimi i moduleve në sistemin e brendshëm të QKB për ofrimin e shërbimeve për “Bashkimin Ndërkufitar”.
Zbatimi i formularëve të standardizuar, ndërmjet një ose më shumë shoqërive shqiptare dhe një ose më shumë shoqërive europiane, është hapi tjetër në funksion të lehtësimit dhe përmirësimit të klimës së biznesit.
Ju po shikoni mundësinë që edhe shtetasit e huaj të aplikojnë online për hapjen e një biznesi, përmes e-Albania. Kur mund të realizohet kjo?
Po, kjo është e vërtetë. Në kuadër të përafrimit të legjislacionit me atë europian, më konkretisht me direktivën 2005/56/KE të Parlamentit Europian dhe të Këshillit, datë 26 tetor 2005 (Për Bashkimin Ndërkufitar të Shoqërive me Përgjegjësi të Kufizuar), si dhe për përmirësimin e mëtejshëm të procesit të regjistrimit të biznesit, institucioni ynë në bashkëpunim me AKSHI–n dhe Drejtorinë e Përgjithshme të Gjendjes Civile është duke shqyrtuar mundësinë e ofrimit të shërbimit për kryerjen e aplikimit online nga shtetas të huaj nëpërmjet portalit e-Albania. Po punohet në këtë drejtim për të realizuar objektivin në një kohë sa më të shkurtër.
Në anën tjetër, pranë QKB-së, po bëhet licencimi i agjencive turistike dhe tur-operatoreve, si një detyrim i ligjit të ri. Si ka qenë ecuria?
Procesi ka ecur mjaft mirë, duke përmbushur pritshmëritë tona. Ligji dhe aktet në ligjore të miratuara së fundmi kanë sjellë në sportelet tona të informimit dhe aplikimit fluks të subjekteve që operojnë në sektorin e agjencive të turizmit dhe operatorëve turistikë. Ato kanë marrë informacionin e nevojshëm lidhur me procedurat dhe kriteret që duhet të përmbushin për t’u pajisur me licencë. Me anë të ligjit dhe akteve nënligjore synohet rregullimi i tregut në përputhje me legjislacionin europian. Gjithashtu, dëshiroj të përfitoj nga rasti për të bërë një ftesë për të gjitha subjektet që operojnë në këtë fushë dhe nuk janë pajisur ende me licencë, të paraqiten pranë sporteleve të QKB-së (nga e hëna në të premte, nga ora 08:00-14:00) për të aplikuar.
Kur parashikohet që të jetë gati lista finale e lejeve dhe licencave që do të merren pranë QKB-së? Dhe a parashikohet reduktim në numër?
Me qëllim përmirësimin e mëtejshëm të klimës së biznesit, falë projektit të Bankës Botërore synohet rishikimi i listës aktuale të licencave/lejeve. Qëllimi është të krijohet një listë e fundme licencash dhe lejesh që do të lëshohen në Republikën e Shqipërisë për të eliminuar mundësinë e shtimit të këtyre akteve në mënyrë arbitrare nga institucionet shtetërore.
Në këtë mënyrë, do të sigurohet një përmirësim i mëtejshëm i procesit të licencimit/lejimit/autorizimit, si dhe do të reduktohen edhe më shumë barrierat administrative që aktualisht ndeshën nga operatorët ekonomikë. Ky proces parashikohet të finalizohet me aktet ligjore përkatëse deri në fund të vitit 2017.
Në lidhje me dorëzimin e bilanceve nga ana e biznesit, çfarë parashikoni për ta përmirësuar këtë shërbim? Shpesh bizneset janë të gatshme të paguajnë gjobën dhe nuk dorëzojnë bilancet dhe pasqyrat financiare në kohën e caktuar me ligj? A parashikoni ju marrjen e ndonjë mase për të minimizuar këtë fenomen?
Depozitimi i pasqyrave financiare, prej vitit 2015 kryhet online për subjektet dhe vetëm për kompanitë të cilat kanë administrator të huaj, kryhet pranë sporteleve të shërbimit. Është një proces që ka rezultuar i suksesshëm duke shkurtuar ndjeshëm kohën dhe kostot. Mund të ketë ndonjë pakënaqësi në këtë drejtim, por moskryerja e detyrimit ligjor për depozitimin e pasqyrave financiare brenda afateve ligjore ndëshkohet me sanksione administrative (gjobë). Gjithashtu, bazuar në legjislacionin në fuqi mbi bazën e të cilit ushtron veprimtarinë QKB, subjektet të cilat nuk kanë përmbushur detyrimin ligjor për depozitimin e pasqyrave financiare, nuk mund të kryejnë veprime të tjera në regjistër pa shlyerjen e gjobës dhe depozitimin e pasqyrave përkatëse. Nga ana tjetër, kërkohet ndërgjegjësimi i subjekteve për këtë pjesë, qoftë dhe nëpërmjet fushatave informuese të ndërmarra në media për të mos e lënë procesin në momentet e fundit, pasi vetë sistemi ngarkohet nga fluksi i aplikimeve.
E nëse hapja e një biznesi është një procedurë, e cila bëhet shpejt dhe thjesht, për mbylljen e tij bizneset ende ankohen për procedurat e gjata. A po parashikoni të ndërmerrni masa për të përmirësuar këtë situatë? Dhe cilat janë?
Është e vërtetë që çregjistrimi i subjektit zgjat në kohë krahasuar me kohën e nevojshme për hapjen e biznesit, por këtu është e nevojshme të kihet parasysh se momenti i hapjes së biznesit nuk është i njëjtë me atë të mbylljes së tij. Në rastin e parë është një subjekt i ri që hyn në rrethin e subjekteve që ushtrojnë aktivitet tregtar, i cili nuk ka gjeneruar ende detyrime ndaj të tretëve, ndërkohë në rastin e mbylljes ky subjekt duhet së pari të sqarojë dhe t’iu përgjigjet detyrimeve të mundshme të krijuara ndaj shtetit apo ndaj të tretëve, kreditorëve të tij. Për personat fizikë është një afat maksimal 30-ditor, për marrjen e përgjigjes nga organet tatimore lidhur me situatën e detyrimeve tatimore për subjektin, ndërsa për subjektet “persona juridikë”, ky afat shkon minimalisht 60 ditë. Ky afat është një garanci për kreditorët e mundshëm të subjektit që kërkon të çregjistrohet për të paraqitur pretendimet e tyre ndaj këtij subjekti. Pra, afatet e vendosura nuk janë një pengesë, por një garanci më shumë për tregun. Me fjalë të tjera do të thotë që i gjithë procesi i çregjistrimit nuk varet nga QKB, por nga institucionet e tjera, ndaj të cilave subjektet mund të kenë detyrime si dhe vetë nga përmbushja e detyrimeve që ka subjekti ndaj të tretësve. Për sa u përket personave fizikë, në rast se përmbushin më shpejt se afati 30-ditor detyrimet e mundshme ndaj organeve tatimore dhe paraqitjes qoftë dhe dorazi të dokumentit që vërteton shlyerjen e detyrimit, QKB vijon me kryerjen e menjëhershme të çregjistrimit.
Cilat janë pritshmëritë tuaja për këtë vit në lidhje me përmirësimin e klimës së biznesit?
Për vitin 2017, synohet dixhitalizimi i mëtejshëm i shërbimeve të ofruara nga QKB, me qëllim rritjen e transparencës dhe reduktimin e mëtejshëm të barrierave administrative. Gjithashtu, QKB synon vazhdimin e respektimit të afatit 24 orë për trajtimin e kërkesave për regjistrimin e biznesit, si dhe reduktimin e afateve të vendimmarrjes për pajisjen me licencë/leje. Për më tepër, falë cilësisë së shërbimit, korrektësisë, mirësjelljes dhe etikës në komunikim ndaj qytetarëve, këtë vit QKB-së iu akordua çmimi i cilësisë nga Instituti IDRA dhe Ministria e Inovacionit dhe Administratës Publike. Ky çmim vjen si rezultat i vlerësimeve shumë të larta nga projekti mbi vlerësimin e shërbimeve të ofruara nga administrata publike, me anë të metodologjisë së “klientit misterioz”.
Qendra Kombëtare e Biznesit u krijua si rezultat i bashkimit të dy institucioneve, Qendrës Kombëtare të Licencimit dhe Qendrës Kombëtare të Regjistrimit.
QKB funksionon në bazë të një sistemi elektronik të integruar të dhënash që realizon lidhjen ndërmjet të gjitha sporteleve të shërbimit me zyrën qendrore të QKB-së në Tiranë. Sistemi i QKB arrin të koordinojë të dhënat në mënyrë të saktë, duke ju dhënë mundësinë subjekteve të interesuara të informohen në kohë reale për sa i përket statusit të aplikimit të tyre.Fokusi është ofrimi i një shërbimi institucional të përgjegjshëm dhe krijimi i një kulture administrative te biznesi.
Qendra Kombëtare e Biznesit ka si qëllim kryesor lehtësimin e procedurave dhe regjistrimin e subjekteve të përcaktuara në ligjin që rregullon regjistrimin e biznesit, për qëllim të regjistrimit fiskal, të sigurimeve shoqërore e shëndetësore, si dhe të inspektimit të marrëdhënieve të punës.
Tashmë, QKB është shkëputur nga procedurat e zgjatura burokratike gjyqësore duke i shndërruar tërësisht regjistrimet dhe ndryshimet që pëson biznesi në një procedurë administrative.
Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.
Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.