Teknologjia 5G
Sinjali mund të humbiste lehtë mes zhurmës së masave të reja të karantinës dhe zgjedhjeve presidenciale amerikane. Pak ditë më parë, operatori celular Vodafone, njoftoi se në Britani do të përdorte një teknologji të quajtur OpenRAN për të zëvendësuar disa ingranazhe të bëra nga kompania kineze Huawei, produktet e së cilës konsiderohen si një rrezik sigurie për rrjetet e reja 5G.
Kjo është një shenjë që dilema shumë e diskutuar Huawei nuk është aq e pakthyeshme sa mund të duket – dhe një kujtesë që OpenRAN meriton më shumë mbështetje nga sektori privat dhe qeveria, shkruan The Economist.
Vitet e fundit, Amerika ka kryer një fushatë kundër Huawei, duke shprehur shqetësimin se kjo e fundit përbën një kërcënim për interesat perëndimore dhe ka marrë një pozicion komandues në sistemet 5G globalisht. Australia, Kanada dhe Japonia, e kanë ndaluar tashmë Huawei në rrjetet e tyre 5G. Në korrik, Britania tha se do ta hiqte nga pajisjet e saj elektronike dhe më 20 tetor, Suedia deklaroi se do të vendoste gjithashtu një ndalim. Më shumë vende mund të ndjekin të njëjtin shembull.
Problemet
Problemi është se kostot e eliminimit të Huawei janë të larta: ekziston rreziku i krijimit të varësisë ndaj dy firmave të mëdha nordike, Nokia dhe Ericsson, furnizuesit e tjerë kryesorë të ingranazheve 5G. Në planin afatgjatë, një dominim i dyfishtë është i keq për konkurrencën dhe inovacionin. Dhe në planin afatshkurtër, asnjë firmë nuk është e pagabueshme. Nokia, në veçanti, është në telashe. Më 29 tetor, ajo njoftoi një rënie të shitjeve prej 7% në bazë vjetore dhe aksionet ranë me gati 20%. Drejtuesi i saj i ri tha se ishte e qartë se kompania kishte “ngelur prapa” në garën 5G.
Alternativa
OpenRAN është një alternativë përveç Huawei dhe dyshes nordike. Së bashku me një teknologji përkatëse të quajtur virtualizimi i rrjetit, ai ndryshon rregullat e lojës. Për të kuptuar pse, mjafton të krahasoni një telefon të vjetër të lidhur me kordon dhe një smartphone modern. I pari është një hardware i posaçëm, i krijuar nga pjesë të personalizuara, ndërsa i dyti është një kompjuter me qëllim të përgjithshëm, i kontrolluar nga softueri që mund të ketë çdo lloj aplikacioni, me kusht që të jetë në përputhje me disa rregulla teknike.
Në mënyrë të ngjashme, rrjetet celulare konvencionale bëhen nga pajisje të specializuara, ndërsa lloji i ri OpenRAN përdor kryesisht hardware të gatshëm, me shumë kode që përcaktojnë se çfarë mund të bëjë. Meqenëse i gjithë ingranazhi lidhet duke përdorur ndërfaqe standarde, kompanitë mbartëse mund të përziejnë dhe të kombinojnë produkte nga furnizues të ndryshëm – diçka që ata nuk mund ta bëjnë deri tani.
Operatorët kanë më shumë njohuri mbi atë se çfarë po ndodh në rrjetet e tyre dhe mund të shmangin komponentët të cilëve nuk u besojnë, si çipsat kinezë. Ata gjithashtu mund të kursejnë shumë para dhe të zhvillohen më shpejt.
Rritja e OpenRAN
OpenRAN po fiton inerci. Muajin e kaluar, Rakuten Mobile nisi rrjetin e parë 5G në botë, të bazuar në OpenRAN – i cili ndihmoi transportuesin japonez të ulë investimet me 40%. Ai gjithashtu mund të bashkojë shërbime të reja brenda disa minutash dhe jo muajsh, siç është rasti me rrjetet konvencionale.
Në shtator, Telefónica, e cila ka 260 milionë abonentë celularë në Europë dhe Amerikën Latine, bashkëpunoi me Rakuten për të vendosur OpenRAN më gjerësisht në rrjetet e saj, deri në vitin 2025. Në Amerikë, Dish ka filluar të ndërtojë një rrjet 5G bazuar në këtë teknologji. Me përjashtimin e dukshëm të Huawei, edhe prodhuesit e pajisjeve celulare po i bashkohen kësaj nisme. Ericsson sapo ka shpallur produktin e saj të parë të lidhur me teknologjinë.
Zinxhiri i furnizimit është i paprovuar dhe mund të përballet me pengesa nëse kërkesa rritet papritmas, ndërsa regjistrohen më shumë operatorë celularë. Pavarësisht nga shtrirja në pjesët urbane të Japonisë, ekspertët kanë frikë se teknologjia mund të mos funksionojë ende mirë në qytetet me popullsi të dendur; shumica e mbartësve, përfshirë Vodafone, dëshirojnë ta provojnë më parë në zonat rurale. Integrimi i produkteve të shumta që përbëjnë një rrjet OpenRAN është i vështirë. Dhe megjithëse teknologjia ul kërcënimin e mundshëm të sigurisë nga Kina, ajo krijon mundësi të reja për hakerat.
Roli i qeverive
E gjithë kjo do të thotë se qeveritë ende kanë një rol për të luajtur. Ato duhet të ndihmojnë në heqjen e pengesave, për shembull, duke nxitur investime në zhvillimin e çipsave të specializuara që furnizojnë antenat, si dhe laboratorëve që testojnë integrimin e përbërësve të një rrjeti, siç kanë propozuar ligjvënësit në Amerikë.
Ato gjithashtu duhet të ndjekin shembullin e Japonisë, duke promovuar një grup të përbashkët standardesh midis prodhuesve të pajisjeve dhe operatorëve të rrjetit që merren me sigurinë, duke pasur njëfarë pajtueshmërie me OpenRAN. Zgjedhja midis varësisë ndaj një firme monolite kineze që nuk është plotësisht e besueshme, ose ndaj një duopoli të paqëndrueshëm perëndimor, nuk është aspak e përshtatshme. Do të ishte shumë më mirë t’i jepej shansi për të lulëzuar një lloji të ri teknologjie.
Heqja e pengesave
E gjithë kjo do të thotë se qeveritë ende kanë një rol për të luajtur. Ato duhet të ndihmojnë në heqjen e pengesave, për shembull, duke nxitur investime në zhvillimin e çipsave të specializuara që furnizojnë antenat, si dhe laboratorëve që testojnë integrimin e përbërësve të një rrjeti, siç kanë propozuar ligjvënësit në Amerikë
Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.
Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.