Optimizmi “i tepruar” i BSH
Vrojtimet e fundit të Bankës së Shqipërisë, të cilat i përkasin gjysmës së dytë të vitit të kaluar, flasin për rritje të besimit të konsumatorëve e, në mënyrë më të kufizuar, edhe të biznesit. Në raportin e fundit të saj të Politikës Monetare, BSH vëren se, “kushtet monetare stimuluese, reduktimi i primeve të rrezikut, rritja e besimit të agjentëve ekonomikë dhe përmirësimi i ekonomisë botërore, pritet të mbështetin një rritje më të shpejtë gjatë tremujorëve në vijim”. Sipas vrojtimit të besimit, niveli i investimeve të reja është ulur lehtësisht krahasuar me përmirësimin e theksuar në gjashtëmujorin e parë të vitit, por niveli i investimeve qëndron mbi mesataren afatgjatë. Sipas sektorëve, kontributin kryesor pozitiv e dha rritja e investimeve të reja të kryera nga sektori i shërbimeve dhe më pak nga sektori i industrisë dhe i ndërtimit.
“Rritja e investimeve private është ndikuar pozitivisht nga përmirësimi i besimit të bizneseve, nga rritja e shfrytëzimit të kapaciteteve të tyre, nga rritja e porosive të reja dhe nga lehtësimi i kushteve të kreditimit”, vërejnë ekspertët e bankës në raportin e saj. Ata theksojnë se, vijimi i rimëkëmbjes së investimeve do të varet nga gjallërimi i kërkesës konsumatore, si dhe nga vazhdimi i përmirësimit të kushteve financiare.
Nga të dhënat e tremujorit të tretë të vitit të kaluar, raportohet rritje e investimeve në makineri dhe pajisje. Importi i tyre deri në fund të muajit nëntor u rrit mbi 13% sipas të dhënave të Institutit Shqiptar të Statistikave. Sipas këtyre të dhënave, vlera e importit të makinerive arriti në gati 92 miliardë lekë.
Në të njëjtën kohë, Banka e Shqipërisë vëren se kredia e dhënë për qëllim investimi ka shënuar rritje, ndërsa gjendja financiare e bizneseve, sipas BSH-së, vlerësohet e përmirësuar.
Gjithsesi, fakt i përsëritur është niveli i ulët i shfrytëzimit të kapaciteteve. “Bazuar në informacionin e marrë nga vrojtimet e besimit, dy faktorët kryesorë që cilësohen nga bizneset se pengojnë shfrytëzimin maksimal të kapaciteteve prodhuese janë kërkesa e pamjaftueshme dhe kufizimet financiare”, vëren BSH.
Edhe në aksesin në kredi, individët duken më të favorizuar nga sipërmarrjet. Sipas vrojtimit të Bankës mbi aktivitetin kreditues, “standardet e kredisë mbetën të pandryshuara për bizneset dhe u lehtësuan për individët në tremujorin e tretë të vitit 2014”. Pasi u lehtësuan pak në tremujorin e dytë, standardet e kredisë për biznese mbetën të pandryshuara, si për kredinë e dhënë për kapital qarkullues, ashtu edhe për kredinë për qëllim të financimit të investimeve.
Treguesi i besimit në tregti dhe besimi konsumator rezultuan mbi mesataren afatgjatë në tremujorin e tretë të vrojtimeve, bizneset presin përmirësim të aktivitetit ndërtues në tremujorin e tretë, ndonëse nën normat mesatare historike të shfaqura.