Shpresa që nuk u shua…falë Merkel!
Votimi i qytetarëve të Britanisë së Madhe për të lënë Bashkimin Europian ishte shokues për shumëkënd. Vetë britanikët shumë shpejt u ndërgjegjësuan se nuk i kishin marrë parasysh pasojat ekonomike, sociale e gjeopolitike të kësaj zgjedhjeje. Bursat globale u tronditën dhe pasi e morën veten nga goditja e dy ditëve të para, sërish mbeten të luhatshme për shkak të pasigurive në muajt në vijim dhe ndikimit në ekonominë globale. Bashkimi Europian, jo vetëm u gjet i paqartë teknikisht për të negociuar daljen e parë që nga krijimi formal i saj 23 vjet më parë (që në fakt kishte filluar që pas Luftës së Dytë Botërore), por dhe ka frikë se mund të krijohet një precedent negativ i efektit domino te shtetet e tjera.
Me pak fjalë, e gjithë bota u gjet e papërgatitur ndaj këtij regresi në filozofinë e frymës së bashkëpunimit – me katër liritë e famshme: lëvizja e personave, mallrave, shërbimeve dhe kapitalit brenda unionit – mbi të cilën funksiononte Bashkimi Europian, që tashmë mbetet me 27 shtete. Askush nuk mund të thotë sot me siguri nëse Europa do të kishte qenë më mirë apo më keq, nëse nuk do t’i kishte hapur kufijtë e tregut, por pavarësisht problemeve, askush nuk mund ta mohojë që Europa është bërë më e fortë duke qëndruar e bashkuar.
Vendet e rajonit, në një valë të parë, nuk preken direkt nga vendimi i Britanisë për t’u larguar. Ato kanë pak lidhje tregtare me këtë shtet dhe nuk varen nga investimet e tij. Por shpërbërja e parë e Bashkimit Europian rrezikon të vonojë integrimin e pakthyeshëm të tyre, që i shtohet lodhjes së zgjerimit të shfaqur te shtetet anëtare që pas krizës ekonomike të 2008-s.
Një vonesë e tejzgjatur në procesin e integrimit do të ishte me pasoja pothuajse fatale për gjithë rajonin. Përvoja ka treguar se rezultati më i mirë i këtij procesi lidhet me vullnetin e qeverive për të punuar për reformat që çojnë vendin e tyre përpara, por edhe për të bashkëpunuar me njëra-tjetrën (procesi i integrimit nënkupton që këto shtete duhet të harmonizojnë legjislacionin dhe standardet me shtetet e zhvilluara të BE-së dhe të punojnë për përshpejtimin e procesit të konvergjencës-zvogëlimin e diferencës në raport me të ardhurat mesatare të BE-së, teksa hapin gradualisht tregjet). P.sh., nëse Serbia e Shqipëria nuk do të kishin qëllime të përbashkëta për të hyrë në BE, sot do të ishte e paimagjinueshme që liderët e dy vendeve të takoheshin bashkë. Apo, nëse nuk do të ishte presioni i vazhdueshëm i BE-së, reforma shqiptare në drejtësi nuk do të ishte fare në axhendën e politikëbërësve të sotëm. Politikëbërësit e BE-së duket se kanë vendosur që është më mirë t’i kenë këto shtete brenda klubit, sesa ata të shkaktojnë probleme jashtë tij.
Në kahun tjetër, përvoja e anëtarëve të tjerë që i janë shtuar BE-së që pas vitit 2000, tregon që kushtet e anëtarësimit kanë qenë mjaftueshëm të orientuara në mënyrë të tillë, që t’i transformojnë ato në shtete moderne. Dhe kjo është rruga që udhëheqësit e Ballkanit duan të ndjekin.
Ndaj, mesazhi më i rëndësishëm i ditëve të fundit, që u dha në Samitin e Parisit, se vendet e Ballkanit vazhdojnë të konsiderohen Europë dhe BE, konfirmon angazhimin për t’i përfshirë në gjirin e saj, është mjaft i rëndësishëm. Mesazhi ishte i qartë se e ardhmja e Ballkanit Perëndimor është ajo e integrimit europian dhe bashkëpunimit rajonal teksa vendet e Ballkanit Perëndimor riafirmuan angazhimin për të vazhduar punën së bashku në frymën e deklaratës së Vjenës të gushtit 2015.
Tifozët e shumtë shqiptarë, që u mërzitën për humbjen e Gjermanisë me Francën, kanë një arsye të fortë që të ngushëllohen. Vendosmëria e Gjermanisë për integrimin e Ballkanit Perëndimor po mban gjallë shpresën e këtyre vendeve për t’u bërë pjesë e familjes europiane.
Dhe pa dyshim një falënderim i posaçëm shkon për kancelaren gjermane, Angela Merkel, pasi ishte ajo që ngulmoi për të nxitur si mbledhjen e Parisit, edhe mesazhin për vendet e Ballkanit, që janë të mirëpritura dhe se BE do të vazhdojë angazhimin edhe financiar për të arritur objektivin e futjes së tyre në BE…