Këtë vit rifinancimi i borxhit publik po has në vështirësi për shkak se, bankat tregtare ka dhënë shenja tërheqje, duke lënë të zbuluara 30 miliardë lekë nevoja financimi dhe rifinancimi, thuhet në strategjinë e menaxhimit të Borxhit 2015-2017.
Është konceptuar edhe një skenar alternativ i strategjisë bazë dhe merr në konsideratë dështimin e daljes në tregjet ndërkombëtare të kapitalit për arsye nga më të ndryshmet.
Në një skenar të tillë është parashikuar që rifinancimi i Eurobondit ekzistent të realizohet nëpërmjet një linje krediti. Linja e kreditit parashikon një kredi në vlerën e 200-250 milionë euro, me afat maturimi 5 vjet, por në dallim nga Eurobondi supozohet që të jetë me norma më të larta
Skenari bazë
Për vitin 2015, strategjia bazë e menaxhimit të borxhit publik, ka marrë në konsideratë faktin që investitorët kryesorë të titujve qeveritarë brenda vendit, që vitin e kaluar kanë dhënë shenja të qarta tërheqje.
Gjatë vitit 2015 nga një informacion paraprak prej bankave, mbeten të pambuluara gati 30 mld lekë financim i brendshëm.
Duke vlerësuar këtë fakt, si dhe treguesit e rrezikut të rinovimit të shpeshtë të borxhit (rreth 320 mld. lekë rinovohen çdo vit), në vitin 2015 synohet zgjerimi i huamarrjes në tregun ndërkombëtar për të mbuluar nevojat shtesë për financim dhe nëse krijohet hapësira për të zëvendësuar dhe një pjesë të borxhit afatshkurtër të brendshëm.
Gjithashtu, ulja e financimit të brendshëm i shoqëruar me iniciativën e Qeverisë për likuidimin tërësor të detyrimeve të prapambetura do t’i jap mundësinë sektorit bankar për të ristrukturuar portofolin e huas në përputhje të provigjioneve të vendosura nga Konventa Basel iII dhe gjithashtu të rrisë dhe mundësinë e kreditimit të sektorit privat. Kjo do të arrihet nëpërmjet përdorimit të huas së garantuar pjesërisht nga Banka Botërore (Policy Based Guarantee – PBG) në një vlerë prej 300 milionë USD (250 milionë euro).
Sipas strategjisë bazë një objektiv i rëndësishëm është edhe rifinancimi i Eurobondit të emetuar në vitin 2010 në vlerën prej 300 milionë euro, nëpërmjet daljes dhe shfrytëzimit të oportuniteteve në tregun ndërkombëtar të instrumenteve financiare. Emetimi i këtij instrumenti me sukses do të ishte një garanci më shumë për sa i përket përmirësimit të strukturës së borxhit dhe në të njëjtën kohë ri-afirmimit të Shqipërisë në tregjet ndërkombëtare të kapitalit.
Financimi i huaj do të realizohet nëpërmjet huave në formën e kredive për realizimin e projekteve prioritare të qeverisë dhe financimit shtesë të akorduar nga FMN dhe Banka Botërore sipas marrëveshjes për shlyerjen e detyrimeve të prapambetura. Vlera e financimit të huaj do të jetë në përputhje me vlerën e përcaktuar në kuadrin makro-fiskal 2015-2017.
Skenari bazë ka një probabilitet të lartë ndodhjeje. Gjithsesi, SAMB merr parasysh edhe risqet negative të mosndodhjes së skenarit bazë, të materializuara në strategjitë alternative si më poshtë: 4.4.2 Strategjitë alternative
Strategjia 2
Është konceptuar si skenar alternativ i strategjisë bazë dhe merr në konsideratë dështimin e daljes në tregjet ndërkombëtare të kapitalit për arsye nga më të ndryshmet.
Në një skenar të tillë është parashikuar që rifinancimi i Eurobondit ekzistent të realizohet nëpërmjet një linje krediti. Linja e kreditit parashikon një kredi në vlerën e 200-250 milionë euro, me afat maturimi 5 vjet, por në dallim nga Eurobondi supozohet që të jetë me norma më të larta. Pjesa e mbetur për të ri-financuar Eurobondin do të financohet nëpërmjet huas pjesërisht të garantuar nga Banka Botërore.
Një skenar i kësaj natyre do të rriste kostot e shërbimit të borxhit dhe në të njëjtën kohë do të ushtronte më shumë presion në tregun e brendshëm për shkak të rritjes së financimit 7 deri në 14 miliardë lekë.
Strategjia 3
Arsyet e dështimit të Emetimit të Eurobondit mund të jenë të ndryshme, si p.sh mosshfaqje interesi nga investitorët, mbyllje e përkohshme e tregjeve si pasojë e ndonjë krize globale, etj. Është konceptuar si rasti i skenarit më të keq të mundshëm dhe supozon dështimin e daljes në tregjet ndërkombëtare të kapitalit për rifinancimin e Eurobondit.
Njëkohësisht presupozon edhe mos realizimin e huas pjesërisht të garantuar nga Banka Botërore. Në këtë rast është menduar që rifinancimi i Eurobondit të realizohet nëpërmjet linjës së kreditit në vlerën e 300 milionë euro, ndërkohë që do të kemi një rritje të konsiderueshme në huamarrjen e brendshme në më shumë se 35 miliardë lekë.
Presioni i ushtruar nga rritja e huamarrjes në tregun e brendshëm, si edhe fakti që tregu i brendshëm gjatë vitit 2015 do të jetë më tepër i orientuar drejt instrumenteve afatshkurta bën që kjo strategji të këtë një risk rifinancimi dhe likuiditeti të lartë dhe në të njëjtën kohë të ushtrojë presion rritës mbi normat e interesit të tregut vendas. Ky skenar vlerësohet të ketë një probabilitet tejet të ulët ndodhjeje, por gjithsesi SAMB merr parasysh dhe është e parapërgatitur edhe në rastet e ndodhjes së skenarëve të tillë ekstrem.
Strategjia 4
Është konceptuar si skenar alternativ i strategjisë bazë dhe merr në konsideratë rastin e mos sigurimit të huas së garantuar pjesërisht nga BB. Në këtë rast me qëllim përmbushjen e objektivit për uljen e presionit të financimit të brendshëm dhe lehtësimin e kredititimit të sektorit privat, është parashikuar që emetimi i Eurobondit të realizohet në vlerën e 500 milionë euro. Kjo është një strategji e cila nga pikëpamja e kostove dhe risqeve është e krahasueshme me strategjinë.
Supozimet makroekonomike në periudhën afatmesme. Këto supozime janë faktorë kyç dhe ndryshimi i tyre mund të ketë ndikim mbi realizimin e objektivave, mbi kostot dhe kryesisht mbi risqet e strategjisë. Në këtë kontekst, është shumë e rëndësishme që bilanci primar të qëndroj në të njëjtat nivele, ekonomia të stimulohet nëpërmjet konsolidimit të politikave fiskale, uljes së informalitetit, etj; qëndrueshmëria e monedhës të garantohet nëpërmjet politikave monetare të shëndosha dhe rritjes së eksporteve.
Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.
Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.