Gazeta online Dnevnik paraqet një analizë nga Instituti për Ekonominë e Tregut, sipas të cilit mekanizmi i kursit të këmbimit është mbi të gjitha një akt politik, dhe për këtë arsye, është tërësisht i paparashikueshëm në këtë kohë.
Mes frikës së publikut për një ndryshim të kursit të këmbimit lev-euro, në debate ka hyrë ideja për të shtyrë për disa muaj hyrjen e Bullgarisë në mekanizmin e kursit të këmbimit ERM II, derisa të arrihet një “marrëveshje” mbi këtë çështje. Për më shumë se 20 vjet është bërë e qartë nga shumë ekspertë se kalimi i kohës nën ERM II është i panevojshëm për Bullgarinë, pasi kursi i fiksuar i monedhave përjashton çdo luhatje në kursin e këmbimit lev-euro.
Por kjo nuk do të thotë që mund të shmanget qëndrimi në ERM II. Ekziston edhe një arsye tjetër pse këto frikëra janë të pabazuara – Estonia dhe Lituania mbajtën kurset e fiksuara të këmbimit brenda ERM II, dhe më vonë hynë në Eurozonë pa ndonjë ndryshim në kurset e tyre të këmbimit. Fakti që gjatë 3-4 javëve të kaluara, debati u kthye në polemikë, tregon se nuk mund të ketë ndonjëherë konsensus të plotë për sa i përket kursit të fiksuar ose euros. Por nëse Bullgaria jo vetëm do të shtynte hyrjen në ERM II, por do të braktiste edhe planet e futjes së euros, do të mbinin lloj-lloj “planesh B” si alternativë për kursin e fiksuar të këmbimit. Sidoqoftë, një diskutim i këtij lloji mund të përbëjë një rrezik shumë të madh për Levin, thonë ekspertët e Institutit për Ekonominë e Tregut.
Ndërkohë, agjencia ndërkombëtare e vlerësimit të kredisë Fitch Ratings, afirmoi monedhën e jashtme dhe vendase afatgjatë sovrane të Bullgarisë, Issues Default Ratings në “BBB” me një këndvështrim pozitiv, njoftoi Ministria e Financave, duke shtuar se hyrja zyrtare e Bullgarisë në ERM II tregohet si faktori i vetëm më i rëndësishëm që mund të çojë në një rritje të klasifikimit të kredive të vendit. Dhe se ndalja e procesit të pranimit të euros do të ulte klasifikimin e kredive të vendit.
Hyrja e Bullgarisë në Eurozonë është një gjë e mirë dhe kam shumë argumente për ta mbështetur këtë, thotë profesor Grigorii Vazov, rektor i Universitetit të Financave, Sigurimeve, Biznesit dhe Sipërmarrjes dhe anëtar i Këshillit Fiskal të Bullgarisë. Duke komentuar frikën e një rritjeje spekulative të çmimeve, ai shpjegoi në një intervistë për kanalin Horizont të BNR-së se “tregu do t’i rregullojë shpejt proceset”. Sipas tij, avantazhet për sipërmarrësit pas hyrjes në ERM II dhe Eurozonë do të jenë kreditë me interes të ulët.
Sipas Iliyana Tsanova, zëvendësdrejtoreshë menaxhuese e Fondit Europian për Investime Strategjike, hyrja në Eurozonë është vendimi më i mirë i mundshëm – politik dhe ekonomik. Hyrja në ERM II do të ishte trashëgimia më e madhe e administratës së Boyko Borissov, thotë ajo në një intervistë për Radion Kombëtare Bullgare.
Është e rëndësishme që debati për hyrjen në Eurozonë të mbështetet në fakte, thotë Iliyana Tsanova në lidhje me frikën e publikut për një rënie të fuqisë blerëse, një rritje të niveleve të inflacionit dhe një zhvlerësim të kursimeve në procesin e tranzicionit nga lev në euro. Sipas saj, norma fikse e euros për levin bullgar tashmë siguron një hyrje në Eurozonë:
Duke qenë një anëtar joformal i Eurozonës, ne nuk kemi si të ndikojmë në vendimet e marra, por pasi të futemi në “dhomën e pritjes” ERM II, kjo do të ndryshojë.
Vendi është në një pozicion të favorshëm – ne kemi një disiplinë të shëndoshë financiare, një nivel shumë të ulët të borxhit dhe deficitit, një shkallë shumë të ulët papunësie dhe levi bullgar është shumë i qëndrueshëm si monedhë, shpjegon Tsanova. Madje mund të thuhet se levi është nënvlerësuar, shton ajo. Hyrja e euros në Bullgari ka edhe përparësi të tjera – siç është interesi për kredi që janë 40% më të ulëta në vendet e Eurozonës, thotë ajo.
Nëse i hedhim një vështrim fakteve, do të shohim që inflacioni në vendet e Eurozonës është më i ulët se përpara hyrjes së tyre, thotë Iliyana Tsanova dhe shton se bankat bullgare do të mbikëqyren nga Banka Qendrore Europiane sipas rregullave europiane.
Paratë e njerëzve do të mbrohen më mirë – në sektorin bankar dhe në atë të sigurimeve, si dhe në pension, u shpreh Iliyana Tsanovasays.