Rritja e kërkesës globale për naftë do të ndalet pothuajse deri në vitin 2028, zbuloi Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë (International Energy Agency, IEA) në raportin e fundit afatmesëm të naftës për 2023.
Konsumi kinez është gjithashtu do të ngadalësohet, pas një rimëkëmbje fillestare të ndrydhur.
Agjencia parashikon, që kërkesa globale për naftë në kushtet aktuale të tregut dhe politikës, do të rritet me 6% nga viti 2022 për të arritur në 105.7 milionë fuçi në ditë në vitin 2028, si rezultat i sektorëve petrokimikë dhe aviacionit.
“Zhvendosja drejt një ekonomie të energjisë së pastër po rritet, me një kulm të kërkesës globale për naftë në horizont përpara fundit të kësaj dekade, ndërsa automjetet elektrike, efikasiteti i energjisë dhe teknologjitë e tjera përparojnë”, tha në një deklaratë drejtori ekzekutiv i IEA Fatih Birol.
Në raportin e fundit afatmesëm të tregut, agjencia parashikon që kërkesa globale për naftë në kushtet aktuale të tregut dhe politikës, do të rritet me 6% nga viti 2022 për të arritur në 105.7 milionë fuçi në ditë në vitin 2028 në kurriz të sektorëve petrokimikë dhe aviacionit.
Megjithatë, rritja vjetore e kërkesës do të ulet nga 2.4 milionë fuçi në ditë këtë vit në 400,000 fuçi në ditë në vitin 2028.
Rënia në ekonomitë e përparuara e bën perspektivën globale edhe më të varur nga rihapja e Kinës pas Covid duke qenë në gjendje të ruajë vrullin, i cili përfundimisht duhet të rrisë tregtinë dhe prodhimin global,” tha agjencia.
Konsumi do të arrijë kulmin në mesin e vitit 2023, pas një rikthimi prej 1.5 milion fuçi në ditë, por do të humbasë vrullin në vetëm një mesatare prej 290,000 fuçi në ditë çdo vit nga 2024 në 2028.
Një “riorganizim i paprecedentë i flukseve të tregtisë globale” dhe lëshimet emergjente nga rezervat strategjike të naftës të anëtarëve të IEA-së vitin e kaluar “i lejuan inventarët e industrisë të rimëkëmbeshin, duke lehtësuar tensionet e tregut” mes rritjes së kërkesës, tha organi botëror i energjisë.
Nga ana e ofertës, IEA pret që prodhuesit e naftës jashtë koalicionit me ndikim të Organizatës së Vendeve Eksportuese të Naftës dhe aleatëve të saj – të njohur si OPEC + – të “dominojnë planet afatmesme të zgjerimit të kapacitetit”, duke përfshirë SHBA-në dhe prodhues të tjerë amerikanë. Kapaciteti global i furnizimit do të rritet me 5.9 milionë fuçi në ditë, në 111 milionë fuçi në ditë deri në vitin 2028 sipas vlerësimeve të IEA, mes një ngadalësimi të SHBA-së. Kjo do të çojë në një rezervë të kapacitetit rezervë prej 4.1 milionë fuçi në ditë, të fokusuar në vendet e rëndësishme të OPEC-ut, Arabinë Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe.
Prodhimi rus mbetet “i turbullt”. IEA parashikon rënie si rezultat i sanksioneve ndaj eksporteve të naftës së papërpunuar dhe produkteve të naftës të Moskës, që nga fundi i vitit të kaluar, së bashku me largimin e kompanive perëndimore që lehtësuan prodhimin. IEA tani parashikon që furnizimet ruse të lehtësohen me një prodhim neto 710,000 fuçi në ditë, për periudhën gjashtëvjeçare të parashikimit deri në vitin 2028.
“Aftësia e Moskës për të vetëfinancuar operacionet e industrisë së saj të naftës dhe aksesi i saj në pajisjet dhe shërbimet kineze, mund të shmangë një rënie shumë më të madhe. Por një ashpërsim i masave financiare perëndimore të vendosura ndaj Rusisë, mund të rezultojë gjithashtu në një prirje më të mprehtë rënëse,” tha agjencia. IEA vlerëson se 2.5 milionë fuçi në ditë naftë bruto ruse janë devijuar nga konsumatorët perëndimorë për të gjetur tani blerës aziatikë, duke krijuar një “treg me dy nivele”.
“Një transformim i vërtetë po vjen”
IEA vazhdoi të lajml9ërojë mbi investimet e vazhdueshme të naftës dhe gazit, të cilat parashikon se do të jenë më të lartat që nga viti 2015, në 528 miliardë dollarë në vitin 2023, duke mbuluar njëkohësisht kërkesën dhe duke tejkaluar “sasinë që do të nevojitej në një botë, që shkon në rrugën e duhur për emetim neto zero.”
“Prodhuesit e naftës duhet t’i kushtojnë vëmendje ritmit të ndryshimit dhe të kalibrojnë vendimet e tyre për investime, për të siguruar një tranzicion të rregullt,” tha Birol në një deklaratë.
Toril Bosoni, kreu i sektorit të industrisë së naftës dhe tregjeve në IEA, tha se kriza globale e energjisë që pasoi fillimin e pandemisë Covid-19 dhe pushtimin rus të Ukrainës, e kishte “përshpejtuar me të vërtetë” largimin nga lëndët djegëse fosile.
Pra, ndërsa ne kemi ende rritje dhe kërkesë të fortë për naftë këtë vit, ndërsa po përjetojmë fazën e fundit të rimëkëmbjes së Covid, në afat të mesëm ne po shohim vërtet se të gjitha këto masa politike dhe ndryshimet, që konsumatorët po bëjnë për çmimet, po ndikojnë.”
Në një raport historik të vitit 2021, IEA nuk kishte kërkuar asnjë zhvillim të ri të naftës, gazit apo qymyrit nëse bota do të arrijë zero emetime deri në vitin 2050 – në një lëvizje të kritikuar gjerësisht nga disa prodhues të OPEC+, të cilët mbrojnë investime të dyfishta në hidrokarbure dhe burime të rinovueshme.
“Një shndërrim i vërtetë po vjen,” tha Bosoni, duke përmendur marrjen e automjeteve elektrike dhe masat e efikasitetit të energjisë në të gjithë sektorët.
Në raportin Oil 2023, IEA vë në dukje se arritja e objektivit global të emetimeve neto zero, do të kërkonte ndryshime si në politikë ashtu edhe në sjellje, duke vëzhguar ndikimin e kërkesës për naftë të automjeteve elektrike.
“Përshtatja e standardeve më të rrepta të efikasitetit nga rregullatorët, ndryshimet strukturore në ekonomi dhe depërtimi gjithnjë e përshpejtuar i automjeteve elektrike, pritet të zbusë fuqimisht rritjen vjetore të kërkesës për naftë gjatë gjithë parashikimit.” IEA supozon se më shumë se një në katër makina në vitin 2028 do të jetë elektrike, me shitje afër 25.9 milionë. / CNBC
Video / Monitor Ekonomi
