Një mision i Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN), i udhëhequr nga Bergljot Barkbu, kreu një vizitë virtuale me autoritetet e Maqedonisë së Veriut gjatë 9-18 nëntorit, për të diskutuar zhvillimet e fundit të sektorit ekonomik dhe financiar, buxhetin 2021 dhe parashikimet. Në përfundim të vizitës, zonja Barkbu dhadeklaratën e mëposhtme:
“Stabiliteti makroekonomik dhe financiar është ruajtur falë menaxhimit të aftë të politikave, si dhe kushteve globale akomoduese financiare. Veprimet e politikave të ndërmarra nga qeveria dhe Banka Kombëtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut (NBRNM) kanë luajtur një rol thelbësor në zbutjen e ndikimit ekonomik dhe social të pandemisë
Si në pjesët e tjera të botës, ekonomia u tkurr ndjeshëm në vitin 2020. Megjithatë, papunësia është rritur vetëm në mënyrë modeste, për shkak të masave të mbështetjes fiskale. Inflacioni total është rritur, duke reflektuar kryesisht çmimet më të larta të ushqimeve. Ndërsa në vitin 2021, pritet një rikthim në aktivitetin ekonomik, vala e dytë e virusit paraqet një rrezik të konsiderueshëm, pavarësisht lajmeve premtuese për zhvillimin e vaksinave.
Adresimi i krizës shëndetësore mbetet përparësia kryesore dhe do të jetë thelbësore për ruajtjen e ekonomisë dhe financave publike. Në terma afatshkurtra, politika fiskale duhet të jetë një forcë mbështetëse për të ndihmuar në rigjallërimin e rritjes ekonomike, ruajtjen e vendeve të punës dhe mbrojtjen e personave të rrezikuar. Projektbuxheti për vitin 2021, parashikon një rritje të konsiderueshme të shpenzimeve kapitale, e cila – nëse zbatohet – mund të ndihmojë në rritjen e kërkesës dhe ngritjen e potencialit të rritjes ekonomike, me kusht që shpenzimet të përqendrohen në projekte me cilësi të lartë. Projektbuxheti gjithashtu përmban parashikime për masa të reja stimuluese.
Këto mund të përdoren për të zgjatur subvencionet e pagave, sigurimin e papunësisë dhe rrjetat e sigurimeve shoqërore në mënyrë strategjike, duke nënkuptuar se fondet shtesë mund të jenë të nevojshme ndërkohë që situata evoluon. Skema e planifikuar e garantimit të kredisë do të ndihmojë në mbështetjen e likuiditetit të firmave. Rreziqet fiskale në lidhje me mungesat e të ardhurave të buxhetit, ndërmarrjet shtetërore dhe Partneritetet Publike-Private kërkojnë monitorim të afërt.
Në periudhën afatmesme, objektivi kryesor është rritja më e lartë ekonomike për të përmirësuar standardet e jetesës dhe konvergjencën e të ardhurave me vendet e tjera europiane, gjë që do të kërkojë më shumë investime në kapital njerëzor dhe fizik. Masat që zvogëlojnë bazën e të ardhurave dhe mbledhjen e taksave më gjerësisht, ose që rrisin shpenzimet e përsëritura, të tilla si për pensionet dhe subvencionet, do të shkonin në drejtimin e gabuar, pasi nënkuptojnë më pak hapësirë për investime që nxisin rritjen.
Qëndrimi lehtësues i politikës monetare është i përshtatshëm dhe NBRNM është gati të veprojë sipas nevojës për të mbrojtur kursin e këmbimit. Sistemi i përgjithshëm bankar mbetet i mirëkapitalizuar dhe fitimprurës, por kapaciteti i huasë bankare në vazhdim pritet të zvogëlohet nga një përkeqësim i mundshëm i cilësisë së aseteve. Është e rëndësishme të ruhet klasifikimi i rreptë i rregullave të huasë dhe provizionimit, për të siguruar që bankat të lënë mënjanë rezerva të mjaftueshme për të mbuluar humbjet e mundshme. Bankat duhet të përmbahen nga shpërndarja diskrete e dividendit dhe riblerjet e aksioneve.
Duke pasur parasysh aftësinë e NBRNM për të ndërmarrë veprime të menjëhershme mbikëqyrëse për të siguruar stabilitetin e sistemit financiar, është thelbësore të ruhet pavarësia e NBRNM. Kjo do t’i mundësojë asaj të vazhdojë përmbushjen e mandateve për ruajtjen e stabilitetit të çmimeve dhe mbrojtjen e stabilitetit financiar, të cilat janë parakushte thelbësore për një rritje të qëndrueshme.