Shoqata e mikrofinancës dhe drejtuesit e institucioneve mikrofinanciare në vend nuk e mbështesin nismën e Bankës së Shqipërisë për vendosjen e tavanit të interesave.
Sipas tyre, kjo do të kufizojë aksesin e publikut në produktet financiare, do të ndikonte në kufizimin e konkurrencës, si dhe do të nxiste praktikat jotransparente
INTERVISTA 1
Intervistë me Brunilda Isaj, sekretare e përgjithshme e Shoqatës Mikrofinanca Shqiptare
Brunilda Isaj, sekretare e përgjithshme e Shoqatës Mikrofinanca Shqiptare, thotë për revistën “Monitor” se vendosja e një norme tavan interesi nuk i shërben konkurrencës së lirë dhe praktikave të drejta të tregut. Ajo mendon se masa të këtij lloji mund të kufizojnë ndjeshëm qasjen e publikut në produktet financiare dhe të sjellin pasoja të rënda në aktivitetin e disa institucioneve financiare.
Cilat janë komentet tuaja për propozimet e Bankës së Shqipërisë që synojnë të vendosin një normë tavan interesi për kredinë konsumatore?
Vendosja e një tavani në normat e interesit ose ndërhyrja në politikat e çmimeve të institucioneve financiare nuk ka precedentë. Ne mendojmë se kjo nuk është një lëvizje që i shërben konkurrencës së lirë dhe praktikave të drejta të tregut.
Gjykojmë që normat e interesit të përcaktohen nga balancat e kërkesë-ofertës, sesa të diktohen nëpërmjet kuadrit rregullativ apo legjislativ. Këto janë marrëdhënie kontraktore që lidhen me vullnetin e lirë të palëve dhe janë subjekt i rregullimeve të Kodit Civil. Rrjedhimisht, diktimet e politikës së çmimeve nuk janë, në gjykimin tonë, një precedent pozitiv.
Çfarë ndikimi mund të ketë vendosja e një norme tavan interesi në aktivitetin e institucioneve të mikrokredisë?
Edhe në sektorin e mikrofinancës ka tipologji të ndryshme institucionesh financiare, qoftë për sa i takon tregut që i shërbejnë, qoftë produkteve dhe shërbimeve të ofruara. Duhet të kuptojmë se normat efektive shumë të larta të interesit lidhen kryesisht me kredi në shuma të vogla dhe për afate të shkurtra. Përgjithësisht, po flasim për shuma kredie më të vogla se 100 mijë lekë dhe për afate maturimi që fillojnë nga disa javë. Këto janë kredi që përdoren kryesisht për nevoja emergjente dhe për të rregulluar vështirësitë e përkohshme në pozicionin financiar.
Më herët, një nga institucionet financiare ka dhënë masivisht kredi për pajisje elektronike, që edhe ato hynë në fashën e kredive personale, për afate disi më të gjata, por normat e atyre janë të krahasueshme me pjesën tjetër të tregut. Ndërsa kreditë shumë të vogla, për nevoja afatshkurtra likuiditeti, karakterizohen nga norma efektive të larta interesi, që vijnë si rezultat kryesisht i kostove më të larta që ka institucioni i mikrofinancës për ta procesuar atë kredi dhe si rezultat edhe i vlerës shumë të vogël të kredisë.
Ju jeni kundër një ndërhyrje të BSH në politikat e çmimeve apo vetëm kundërshtoni formën dhe mekanizmin e përcaktimit të interesit tavan?
Ne jemi në fazën e këmbimit të opinioneve. Jam i bindur se institucionet financiare do të bëjnë analizat e tyrelidhur me impaktin e ndryshimeve të propozuara, për të kuptuar qartë në çfarë nivelesh do të rezultojë kjo normë maksimale e interesit. Analizat e impaktit do të përcaktojnë më qartë nëse do të kemi një fushë tolerance.
Sidoqoftë, në formën e propozuar, ne gjykojmë se impakti është i fortë dhe mund të rezultojë në daljen e disa aktorëve nga tregu, ose ndoshta në modifikimin e disa produkteve që ata ofrojnë, për të siguruar vijimësinë e aktivitetit të tyre.
Nga ana tjetër, masa do të kufizonte aksesin e publikut në produktet financiare. Janë qindra mijë klientë që iu shërbehet me kredi të vogla dhe që ndoshta nuk do t’iu ofrohen më. Kufizimi i qasjes në financa është shqetësimi ynë kryesor, përpos faktit që disa institucione financiare mund të kenë pasoja të rënda. Megjithatë, shpresoj që të kemi mundësi të këmbejmë mendime me Bankën e Shqipërisë dhe rregullimet të jenë të tilla që të garantojnë njëkohësisht mbrojtjen e konsumatorit, por edhe vijueshmërinë e aktivitetit të shoqërive të mikrofinancës.
Duhet të kemi parasysh se tregu nuk rregullohet me vendosjen e një tavani në normën e interesit. Ka nevojë për mbështetje që kreditimi të lehtësohet, të automatizohet dhe të ulen kostot. Kjo përfshin jo vetëm në një akses në burime më të lira të financimit për kompanitë e mikrofinancës, por edhe gjetjen e mënyrave për uljen e kostove operacionale.
Mund të punohet për të krijuar ndërfaqe në kuadër të dixhitalizimit, ku institucionet e mikrofinancës të kenë akses direkt në bazat e të dhënave të nevojshme për procesin e kreditimit. Një integrim i këtyre të dhënave do të shpejtonte procesin dhe do të ulte kostot operacionale për kompanitë e mikrofinancës. Këto do të shërbejnë në automatizimin e procesit, uljen e kostove dhe do të kenë reflektim edhe në normat e interesit.
Cili është qëndrimi juaj rreth propozimit për të kufizuar penalitetet në kontratat e kredisë?
Ka hapësirë për të diskutuar rreth kostove që shoqërojnë mbledhjen e kredive. Shpesh, këto janë kosto që nuk vihen re që në fillim, por kur vjen çështja te mbledhja e kredisë, ato akumulohen dhe krijojnë një barrë të vërtetë për konsumatorin.
Së pari, ne mendojmë se duhet bërë një studim i mirëfilltë për kostot e mbledhjes së kredive dhe të gjendet një formulë që mbulon këtë kosto, pa e rritur pafundësisht detyrimin përfundimtar të klientit.
Së dyti, të rregullohen proceset administrative dhe proceset ligjore që shoqërojnë mbledhjen e kredive, në mënyrë që të mos gjenerohen penalitete dhe kosto përtej titullit ekzekutiv. Ndoshta kjo ka nevojë për disa ndërhyrje administrative dhe procedurale.
Ne nuk e dimë nëse tavani që propozon Banka e Shqipërisë prej 30% i mbulon kostot e mbledhjes së një kredie, sidomos për institucionet e mikrofinancës. Megjithatë, siç e thashë, me një studim të kujdesshëm mund të gjendet një zgjidhje që të mos ketë abuzime në këtë drejtim dhe të mbetemi në kuadrin e një marrëdhënieje korrekte kontraktore.
INTERVISTA 2
Intervistë me Akan Ajdini, drejtor i përgjithshëm i IuteCredit
Akan Ajdini, drejtor i përgjithshëm i IuteCredit, thotë për revistën “Monitor” se kompania që ai drejton, në parim është kundër ndërhyrjeve në tregun e lirë dhe të konkurrencës mbi baza jo të barabarta. Ai mendon se transparenca me publikun është më e rëndësishme se tavani dhe në fund, klienti bën zgjedhjen e vet, pasi informohet qartë për të gjitha alternativat dhe kostot. Z. Ajdini argumenton se një normë interesi maksimale që rishikohet çdo tre muaj do të ishte regresive dhe gradualisht do t’i nxirrte jashtë tregut institucionet e mikrokredive konsumatore.
Cili është qëndrimi juaj rreth propozimit të Bankës së Shqipërisë për të vendosur një normë tavan interesi për kredinë konsumatore?
Vendosja e një tavani që rishikohet çdo tre muaj na dëmton dhe na vë në një konkurrencë të padrejtë me bankat. Bankat pranojnë depozita dhe kanë kosto fondesh shumë të lira, pranë zeros. Ne nuk mbledhim depozita nga publiku. Për më tepër, bankat financojnë institucionet financiare jobanka, duke “komanduar” normën e interesit me të cilën jobankat japin kredi te klientët e tyre. Ata përcaktojnë koston tonë të fondeve, e cila ndikon direkt në normën e interesit të kredidhënies. Kjo është dukshëm pozitë e pabarabartë në një treg që duhet të jetë i lirë.
Ne financojmë grupe klientësh me rrezik shumë të lartë. Arsyeja pse ne kemi fituar rol të rëndësishëm në treg, është sepse ne kreditojmë ata individë të cilët në banka e kanë shumë të vështirë të marrin financime. Nëse do të vendoset një normë tavan, ajo nuk duhet të kërcënojë mbijetesën e kompanive të mikrofinancës.
Me këtë model të propozuar, ku norma tavan ndryshon çdo tre muaj, institucionet financiare jobanka vihen në pozitë shumë të vështirë. Bankat japin kredi konsumatore me garanci depozite, me garant, me garanci të tjera dhe këto kredi nuk mund të vendosen në të njëjtën bazë llogaritje me kredinë konsumatore të pasiguruar, si ajo që jep IuteCredit.
Pra, ju kërkoni që nëse vendoset një tavan, të jetë i ndarë për bankat dhe mikrofinancën?
Po, sepse kemi specifika dhe kosto të ndryshme. Nëse Banka e Shqipërisë nuk do ta dëgjojë zërin tonë dhe do të këmbëngulë të qëndrojë në linjën e propozimeve të veta, atëherë të paktën norma tavan e interesit të vendoset vetëm një herë. Në këtë mënyrë, ne mund të bëjmë planet tona, të përpiqemi të ulim kostot, që të përshtatemi me një situatë të re që do të sjellë rënie të të ardhurave. Interesi tavan që llogaritet çdo tre muaj është model regresiv, i cili mund t’i nxjerrë jashtë tregut kompanitë e mikrofinancës.
Aplikimi i rregullores nuk mund të fillojë menjëherë, por duhet të na lihet kohë e mjaftueshme që të përgatitemi. Nëse miratohet, një rregullore e tillë, duhet të hyjë në fuqi në vitin financiar vijues, nga viti 2022. Këtu duhet të kemi parasysh edhe faktin që po kalojmë një periudhë të vështirë. Mikrofinanca, jo vetëm që nuk përfitoi nga masat mbështetëse gjatë pandemisë, por edhe u pengua me mesazhe të llojit “mos paguani këstet”.
Sa duhet të jetë norma tavan e interesit, në mënyrë që institucionet financiare si IuteCredit të vazhdojnë të mbijetojnë?
Këtë mund ta themi vetëm pasi të aplikohet norma tavan dhe ne të shohim si dalin llogaritë, duke pasur parasysh strukturën aktuale të kostove të fondeve dhe kostove operacionale. Ajo që gjykojmë si më të rëndësishme është transparenca dhe mosfshehja e asnjë kostoje kredie klientit gjë të cilën, në dijeninë time, të gjitha institucionet financiare banka dhe jobanka e respektojnë.
Ulja e interesit tavan poshtë një niveli që do të ndikonte ndjeshëm institucionet financiare jobanka do të kufizonte aksesin e publikut në financë dhe ky kufizim i sektorit formal, në fakt do të nxiste marrjen e borxheve në tregun jo-formal. Për më tepër, do të jepte ndikim negativ edhe në konsum dhe në të ardhurat fiskale. Në fund të fundit, kreditë tona shkojnë për të financuar nevojat konsumatore dhe kryesisht për shpenzime të formalizuara, si blerjet e pajisjeve elektronike, ku të gjitha shitjet bëhen me faturë të rregullt.
E shihni të arsyeshme vendosjen e kufirit 30% për masën e penaliteteve të aplikuara?
Edhe këtu nuk jemi dakord. Nuk mund të jetë diskutim i njëjtë për çdo vlerë kredie. Për shuma të mëdha kredie, një tavan 30% mund të ketë kuptim. Por, nëse flasim për shuma shumë të vogla kredie në segmentin 5 mijë – 200 mijë lekë të reja, një tavan i këtij lloji do të na kufizonte shumë në aftësinë negociuese për të mbledhur borxhin që na detyrohet klienti. Të gjithë e dimë se penalitetet janë një formë trysnie që klienti të paguajë dhe, në fakt, kur klienti është i gatshëm të paguajë detyrimin, ne i falim pjesën më të madhe të penaliteteve.
Për kreditë në shuma të vogla, deri në 200 mijë lekë, ne mendojmë se penaliteti duhet të jetë më i lartë, jo se duam të fitojmë nga penalitetet, por që të kemi një mjet për ta shtyrë klientin të paguajë. Pse gjoba nga Tatimet është 100% e detyrimit, ndërsa te kredia propozohet 30% e detyrimit? Edhe gjobat që aplikohen nga OSHEE, penaliteti për mospagesën e gjobës së makinës, etj., janë të gjitha më shumë se 30%.
Si paraqitet aktualisht gjendja e tregut të mikrofinancës?
Ne vërejmë që ka kërkesë të ulët për kredi dhe vështirësi në pagesa. Njerëzit sëmuren nga Covid-19, shpenzojnë shuma të mëdha për barna, ekzaminime dhe mjekime dhe kjo po e ndikon tregun, si në kuptimin e kërkesës, ashtu edhe të aftësisë paguese. Edhe psikologjikisht, njerëzit nuk janë të prirë të bëjnë shpenzime që i konsiderojnë jo të domosdoshme. Është një moment i vështirë dhe pandemia po jep pasoja serioze.
INTEVISTA 3
Intervistë me Arlinda Muja, drejtore e përgjithshme e Kredo Finance
Arlinda Muja, drejtore e përgjithshme e Kredo Finance, shprehet në një intervistë për revistën “Monitor” se vendosja e një norme tavan interesi nuk është mënyra e duhur për të rregulluar tregun e mikrofinancës.
Ajo mendon se vendosja e një tavani të tillë do të ulë ndjeshëm aksesin e individëve në produktet e kredisë konsumatore dhe mund të nxisë institucionet financiare të përdorin praktika jotransparente dhe kosto të fshehta.
Sipas saj, mënyra më e mirë për të rregulluar tregun e mikrofinancës do të ishte ulja e kostove të kreditimit, sidomos përmes automatizimit dhe dixhitalizimit të proceseve pjesë e aplikimit. Nëse institucionet financiare do të kishin mundësi financimi më të lira dhe lokale, dhe akses për kategorizim të rrezikut, atëherë edhe kosto e kredisë për konsumatorin do të ulej automatikisht.
Cili është qëndrimi juaj rreth propozimit të Bankës së Shqipërisë për të vendosur një normë tavan interesi për kredinë konsumatore?
Ne jemi kundër dhe arsyet nuk kanë edhe aq të bëjnë me parimin e një tavani të normave të interesit në vetvete. Ne jemi kundër, duke parë stadin e zhvillimit të ekonomisë shqiptare, nivelin e lartë të informalitetit dhe depërtimin ende të ulët të shërbimeve bankare. Vetëm 40% e popullsisë së vendit ka një llogari bankare.
Ne mendojmë se qasja e deritanishme, që nuk e kufizon konkurrencën dhe mbështetet në detyrime të transparencës, është ajo që në fakt e rregullon tregun. Vendosja e një norme tavan interesi do të ulë konkurrencën dhe do të vërë në vështirësi shumë institucione të mikrofinancës, që kanë kosto të larta operimi. Për fat të keq, nismat që do të nxisnin uljen e këtyre kostove mungojnë.
Sot, kreditë konsumatore që ne ofrojmë nuk janë të shtrenjta, sepse ne synojmë marzhe anormale fitimi, por janë të tilla sepse mjedisi ku ne veprojmë krijon kosto të larta. Ne nuk kemi akses në të dhënat e të ardhurave dhe shpenzimeve të individëve, që do të mundësonin uljen e rrezikut që marrim përsipër. Nga ana tjetër, ne nuk kemi akses në burime me kosto të ulët financimi dhe qoftë edhe koston fillestare të sigurimit të fondeve e kemi disa herë më të lartë se bankat.
Niveli i edukimit financiar gjithashtu është një komponent tjetër, që kushton në mënyrë jo të drejtpërdrejtë. Gjatë krizës së pandemisë, ky sektor nuk gjeti mbështetje në asnjë skemë të ngjashme me ato që përfituan pjesa tjetër e bizneseve dhe e sektorit financiar. Pastaj ka shumë institucione me kosto të larta, për shkak të nevojës për të ndjekur fizikisht klientët, për të shkuar pranë tyre. Ata që nuk kanë kosto të punës në terren, kanë kosto të mëdha dixhitalizimi, sepse ne konkurrojmë me shpejtësinë dhe mungesën e burokracisë.
Mikrofinanca është në treg prej më shumë se 20 vjetësh dhe ka dhënë kontributin e saj në përmirësimin e standardit ekonomik, të kulturës financiare të publikut. Nëse sot ka shumë klientë me akses në banka, merita është edhe e mikrofinancës. Në tregjet e zhvilluara, mikrofinanca u shërben vetëm 5% të kredimarrësve; në Shqipëri ne vlerësojmë se shërbejmë rreth 25% të kërkesës së përgjithshme për kredi. Kjo është përqindje shumë e lartë. Nëse vendoset një interes efektiv maksimal, që përfshin në mesatare edhe kredinë bankare, kjo na pozicionon në kushte të konkurrencës së padrejtë, sepse ne sot nuk mund të konkurrojmë në kosto me bankat.
Norma tavan e interesit do të shtyjë institucionet drejt praktikave jo transparente, duke ngarkuar klientin me kosto për vetë shërbimin që i japin më pas, jo për kredinë. Rezultati për klientin do të ishte i ngjashëm. Mendoj se konsumatorin do ta ndihmonte më shumë një marrëdhënie e lirë, por transparente, si dhe ulja e kostove të institucioneve financiare që i shërbejnë me kredi.
E shihni të arsyeshme vendosjen e një kufiri për penalitetet që iu ngarkohen klientëve për vonesën e pagesave?
Parimisht, nuk jemi kundër vendosjes së një tavani të tillë dhe jemi të ndërgjegjshëm që në treg ka institucione që mund të kenë abuzuar. Në fakt, Kodi Civil parashikon një kufi, i lidhur me nxjerrjen e urdhrit të ekzekutimit. Pas nxjerrjes së urdhrit të ekzekutimit, klienti nuk mund të ngarkohet me penalitete të mëtejshme. Për fat të keq, nuk janë marrë masa ndaj institucioneve që e kanë shkelur këtë dispozitë.
Megjithëse nuk do të ishim kundër vendosjes së një kufiri të parashikuar shprehimisht në kontratat e kredisë, nuk mund të japim ende një opinion lidhur me atë nivel, prej 30%, që propozon Banka e Shqipërisë, sepse nuk e dimë në çfarë analizash apo përllogaritjesh mbështetet një shifër e tillë.
Duhet të jetë e qartë se për ne, penalitetet për vonesat në fakt janë mjet negocimi për pagesë, ose e thënë ndryshe, nxitje që klienti të paguajë. Nuk e dimë nëse vendosja e një kufiri mund të kishte një efekt negativ në uljen e pagesave apo do të kishte efekt pozitiv, duke ulur kreditë e këqija dhe duke i bërë këto pagesa më të përballueshme, sepse më shumë klientë do të kishin mundësi të paguanin. Kjo duhet parë dhe ne nuk disponojmë analiza për të arritur në një konkluzion lidhur me këtë çështje.
Ajo që dua të theksoj është se asnjë institucion financiar nuk e konsideron penalitetin si mjet për të rritur të ardhurat dhe për të gjeneruar fitime, por si mjet negocimi. Ne mendojmë se një tavan do të ishte i menaxhueshëm, por edhe kjo çështje, ka nevojë për qartësime të mëtejshme, edhe në përkufizimin dhe në formulat. Duhet të kuptojmë, për shembull, nëse te penalitetet përfshihen edhe kostot e tjera për mbledhjen e kredive në vonesë, etj.
Nëse një normë tavan interesi miratohet, çfarë ndikimi do të ketë në biznesin e kompanive me fokus specifik te kreditë e vogla konsumatore?
Duhet të them se ende nuk kemi pasur kohë për të bërë analiza të mirëfillta, sepse nuk e dimë ende sa mund të jetë kjo normë tavan interesi. Megjithatë, mund të them se ne si kompani, marzhin e synuar të fitimit e kemi pranë nivelit të 15%, pra, nuk kemi marzhe aq të mëdha sa për të absorbuar një rënie drastike të të ardhurave nga vendosja e një interesi tavan. Për ne, impakti do të jetë më i lartë edhe sepse jemi në trevjeçarin e parë të aktivitetit, duke i shtuar kësaj edhe goditjen që pësuam nga pandemia.
Ne ende nuk kemi mundur të mbulojmë investimet e kryera. Pavarësisht nga shkalla e ndikimit të këtyre masave, ne nuk e kemi ndërmend të tërhiqemi nga tregu. Ne kemi investuar shumë në infrastrukturë, sisteme dhe burime njerëzore dhe në fazën e parë, kemi zgjedhur fokus kreditë e vogla konsumatore. Kjo nuk e përjashton që në të ardhmen të diversifikojmë fokusin e aktivitetit dhe të synojmë edhe segmente të tjera të tregut.
Një element tjetër i rëndësishëm është që të na jepet kohë e mjaftueshme. Ne kemi hartuar një buxhet dhe një plan biznesi, kemi punësuar njerëzit, kemi ndërtuar strukturat. Një rregullore e tillë do të detyronte ta ndryshonim planin e biznesit. Nëse një rregullore e tillë miratohet, ne kërkojmë që kjo të mos bëhet në mesin e vitit, ose në një kohë të shpejtë.
Një problem tjetër është frekuenca e propozuar për ndryshimin e normës maksimale të interesit. Ne mendojmë se ky tregues nuk mund të ndryshohet çdo tre muaj, por të paktën njëherë në gjashtë muaj, ose njëherë në vit. Kredia konsumatore kërkon investime në sisteme dhe ka edhe maturitete të shkurtra. Nëse tavani i interesit rishikohet çdo tre muaj, kreditë afatshkurtra nuk do të mund të ofroheshin më.
Një kërkesë tjetër është që të bëhet një ndarje në disa intervale më të vogla, por edhe sipas afateve të maturimit. Duhet pasur parasysh se afati i shkurtër i maturimit është një element që rrit direkt normën efektive të interesit. E njëjta vlerë kredie ka interes shumë të ndryshëm, nëse e merr për tre muaj dhe tjetër, nëse e merr për 12 muaj.
Ndryshimi më thelbësor që ne kërkojmë, në rastin e vendosjes së një interesi tavan, është ndarja e këtij treguesi në kategori të veçanta për bankat dhe mikrofinancën, sepse kosto dhe rreziku që marrin përsipër janë të ndryshëm dhe nëse kjo ndarje nuk përcaktohet, do të duhet të gjendet një mënyrë për të kategorizuar ndryshe, sipas nivelit të garancive (rrezikut të marrë përsipër). E thënë ndryshe, një kredi konsumatore e garantuar mund të ketë normë efektive interesi më të lirë.
Çfarë norme efektive mesatare aplikoni ju sot?
Ne kemi një normë maksimale efektive prej 146%, të llogaritur me bazë vjetore. Por, duhet të keni parasysh se maturiteti mesatar i kredive në portofolin tonë është shtatë muaj. Pra, interesi material që klientët paguajnë është më i ulët.
Nga përllogaritjet paraprake, deri në çfarë niveli mund ta përballoni ju uljen e normës efektive maksimale të interesit?
Me investimet që kemi bërë, me automatizimin e plotë dhe mënyrën sesi e kemi ndërtuar shërbimin, për ne do të ishte një problem shumë i madh nëse interesi maksimal efektiv do të binte poshtë nivelit të 96%. Një tavan do t’i shtyjë institucionet financiare që të bëhen “krijues” në kuptimin negativ të fjalës, duke u përpjekur të krijojnë kosto të kamufluara.
Nuk duam që të ndodhë kjo, sepse ne këmbëngulim te transparenca me klientët. Ne jemi institucioni i vetëm që NEI-n e kemi të shënuar me shkrim bold në faqen e parë të kontratës. Kjo kosto është shumë e qartë edhe në informacionin e parë që merr në faqen tonë të internetit apo në informacionet e tjera parakontraktore. Pastaj, është klienti që vendos dhe ka arsyet e veta, sepse ne ofrojmë akses, procedura të shpejta, praktike dhe me fleksibilitet.
Nëse kufizohemi në normat e interesit, është e qartë se nuk mund të vazhdojmë të marrim përsipër të njëjtat rreziqe dhe kjo do të sjellë një ulje të aksesit në kredi, për një pjesë të mirë të klientëve tanë.
Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.
Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.