Nëse kursi i këmbimit euro -lekë kthehet në normalitet përpjekjet e qeverisë për të ulur nivelin e borxhit do të minohen.
Ministria e Financave përllogariti se nëse monedha vendase humb pozicionin e këmbimit me euron që ka fituar dy vitet e fundit, atëherë borxhi do të rritej mbi 3 pikë përqindje vetëm për këtë fakt (shih grafikun bashkëngjitur).
Nga janari 2017 deri në tani monedha kombëtare leku është forcuar ndaj euros me 10 për qind. Kjo rritje e cila vlerësohet e përkohshme nga projeksionet e qeverisë, ka dhënë efekte pozitive në uljen e borxhit, por nëse euro rikuperohet do të ndikojë negativisht zhvillimet në borxh.
Gjithashtu nënçmimi i monedhës vendase do të kishte ndikim edhe mbi koston e borxhit.
Më konkretisht, një nënçmim i monedhës vendase me 15% ndaj të gjitha monedhave që përbëjnë portofolin e borxhit të jashtëm, duke filluar nga viti 2019, do e rriste nivelin e borxhit në raport me PBB deri në 4.3 pp dhe në të njëjtën kohë kostot e borxhit deri në 2 miliard lekë.
Nëse euro do të rikuperonte të gjithë vlerën e humbur ndaj lekut në vitin e fundit, borxhi publik nga 59.8 për qind që ishte parashikuar të arrinte në fund të vitit 2021 do të ishte 62.3 % të PBB. Kjo analizë e Ministrisë së Financave tregon se ulja e borxhit me 1.5 pikëpërqindje nga 2017-më 2018 më shumë është për efekt të vlerësimit të monedhës kombëtare se sa politikave të konsolidimit fiskal të qeverisë.
Shpenzimet për interesa të borxhit shtetëror, gjatë viteve të fundit kanë ndjekur një trajektore rënëse, si në vlerë absolute ashtu edhe në vlerë relative ndaj të ardhurave tatimore dhe PBB.
Në dallim nga vitet e mëparshme, viti 2018 pritet të shoqërohet me një rritje të shpenzimeve për interesa të ndikuar kryesisht nga rritja e stokut të borxhit në vlerë absolute dhe efekti i parablerjes së Eurobond-it që maturohet në vitin 2020.
Portofoli i borxhit të jashtëm ka kosto më të ulët se borxhi i brendshëm, kryesisht për faktin se pothuajse gjysma e këtij portofoli përmban borxh me terma koncesionale, ndërkohë që edhe instrumentet e tregtueshme si Eurobond-i emetohen në tregje shumë më konkurruese dhe likuide se tregu vendas.
Ekspozimi ndaj riskut të rifinancimit dhe atij të normave të interesit në tregun e brendshëm, janë burimet kryesore të riskut në portofolin e borxhit shtetëror. Për sa i përket riskut të kursit të këmbimit, pavarësisht përqendrimit të lartë të monedhës Euro në portofol, ritmi i rritjes së ekspozimit ndaj këtij risku ka ardhur në rënie.
Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.
Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.