Qeveria e Rumanisë, si aksionere, dhe menaxherët e fondeve të pensioneve, si zotërues të bonove, do të negociojnë me Bankën Ndërkombëtare të Investimeve (IIB), me synimin për të ‘neutralizuar’ ndikimin e tërheqjes së vendit nga banka ‘ruse’, tha ministri i Financave, Adrian Caciu, pas mbledhjes së qeverisë më 25 maj.
Rumania ka planifikuar të tërhiqet nga IIB-ja për disa vjet, por pushtimi i Ukrainës nga Rusia e përshpejtoi procesin. Disa vende të Europës Qendrore njoftuan gjithashtu vendimin për t’u larguar nga banka.
Negociatat në Rumani do të zhvillohen ndërkohë që ligjvënësit po diskutojnë projektligjin që parashikon prishjen e marrëveshjes së nënshkruar nga Rumania në vitin 1970, si anëtare themeluese e IIB-së.
IIB-ja është një bankë zhvillimi e krijuar gjatë epokës komuniste dhe e “ringjallur” më vonë nga Rusia. IIB-ja u jep hua kompanive nga shtetet anëtare.
Aksionerët e saj janë Bullgaria, Kuba, Republika Çeke, Hungaria, Mongolia, Rumania, Federata Ruse, Sllovakia dhe Vietnami. Vitin e kaluar, ajo arriti një fitim prej 7.9 milionë eurosh, me rritje prej 8%, dhe kishte asete prej 1.8 miliardë eurosh, me rritje prej 20%.
Republika Çeke, Bullgaria, Sllovakia dhe Rumania njoftuan vendimin e tyre për t’u larguar si nga IIB-ja, ashtu edhe nga një bankë tjetër ndërkombëtare e epokës sovjetike, Banka Ndërkombëtare për Bashkëpunim Ekonomik (IBEC), për shkak të pushtimit të Ukrainës, duke e lënë Hungarinë të izoluar si i vetmi vend i BE-së që ka mbetur anëtar i bankës. Polonia u largua nga IIB-ja në vitin 2000, por tani synon të largohet edhe nga IBEC.
Në mars, qeveria sllovake dhe Dhoma Çeke e Deputetëve, miratuan përfundimin e anëtarësimit të tyre në IIB dhe IBEC.
Duke komentuar procesin në Rumani, Caciu tha se rumunët “nuk kanë asgjë për t’u shqetësuar”.
“Fondet e pensioneve e kanë ditur këtë vendim prej tre muajsh dhe unë besoj se negociatat që do të kryejmë së bashku, nga ana e tyre si investitorë, nga ana jonë si aksionerë, do të çojnë në një ndikim neutral”, shtoi ministri.
Vonesa kohore që kur qeveria shpalli vendimin dhe hapat aktualë të ndërmarrë për zbatimin e vendimit “i lejuan të gjithë të rigrupoheshin dhe të mbronin interesat e tyre”, tha zëdhënësi Dan Carbunaru.
Duke përfunduar në mënyrë të njëanshme kontratën e nënshkruar midis aksionerëve të IIB-së në vitin 1970, Rumania mund të humbasë kapitalin prej 26 milionë eurosh të nënshkruar dhe të paguar – por kreditorët e IIB-së, mund të humbasin gjithashtu një pjesë, ose të gjitha depozitat e tyre, që raportohet se arrijnë në rreth 125 milionë €.
Përveç bonove trevjeçare me vlerë RON 500 milionë (100 milionë €) të emetuara në Bursën e Bukureshtit (BVB) që maturohen këtë nëntor, IIB-ja ka emetuar gjithashtu bono të shprehura në lein rumun sipas programit të kartëmonedhave afatmesme shumëvalutore (MTN).
Një emetim i parë njëvjeçar me vlerë 110 milionë RON i nisur në prill 2020, ka maturuar vitin e kaluar, por ka tre bono të tjera me një vlerë totale nominale prej 730 milionë RON (afërsisht 150 milionë €), duke rezultuar në një total prej 1.23 miliardë RON bono të papaguara të shprehura në RON.
Nga ana tjetër, katër kreditë më të mëdha të dhëna nga IIB-ja për kompanitë rumune arrijnë në vetëm 67 milionë euro.
Prandaj, ka një mospërputhje të konsiderueshme midis financimit (të madh) të mbledhur nga IIB-ja në tregun rumun (ose në monedhën rumune) dhe ekspozimit ndaj tregut rumun nëpërmjet huave të dhëna për kompanitë vendase.
Me fjalë të tjera, në këtë moment, IIB-ja është një debitor neto (me rreth 180 milionë euro) ndaj subjekteve rumune (duke supozuar se të gjitha bonot në leu janë blerë nga investitorët rumunë – gjë që mund të mos jetë domosdoshmërisht e vërtetë).
Për më tepër, financimi ‘afatgjatë’ i IIB-së përfshin bono me maturim deri në tre vjet (që do të thotë se ato do të maturohen gjatë dy viteve të ardhshme), ndërsa shumica e huave të dhëna kanë afate shumë më të gjata, zakonisht, shtatë vjet.