E PERDITESUAR Operatorët ankohen të gjithë për dështimin e AKEP në rregullimin e tregut….
Situata e krijuar aktualisht në tregun e telefonisë celulare flet për një penetrim në shifra absurde (rreth 180%), me konsumatorët që janë të detyruar të mbajnë nga dy tre telefona, për shkak të thirrjeve të lira brenda rrjetit dhe tarifave të larta jashtë rrjetit. Kjo ka bërë që tregu, megjithëse në të veprojnë katër operatorë të shkojë drejt mbylljes brenda një rrjeti, duke kufizuar në këtë mënyrë tregun e telefonisë celulare dhe duke u bërë pengesë për rritjen e aktorëve të tjerë në treg.. Në vitin 2013, thirrjet jashtë rrjeteve përbënin vetëm 2.9% të trafikut të Vodafone dhe 4.8% të trafikut të AMC-së, një rast ky unikal në botë për momentin. Vodafone, nga ana tjetër, ka një pozitë dominuese, me më shumë se 56% të tregut, sipas të ardhurave për vitin 2012, duke qenë subjekt subjekt hetimi i Autoritetit të Konkurrencës, që në janar të këtij viti, megjithëse provoi domimancën, e mbylli hetimin pa gjobë, por vetëm duke i dhënë disa rekomandime Autoritetit të Komunikimeve Elektronike dhe Postare (AKEP). Operatorët ndërkohë janë në konflikt me njëri-tjetrin lidhur me subvencionimet për trafikun ndërkombëtar. Të gjitha këto janë problematika të pazakonta për tregjet e BE, por prezente në tregun Shqiptar prej vitesh, nuk kanë marrë një përgjigje nga autoritetirregullator, AKEP, duke detyruar Kuvendin e Shqipërisë, që është dhe mbikëqyrësi i autoriteteve rregullatore në vend, të thërrasë sot në një seancë dëgjimore të gjithë aktorët e tregut.
Gjatë kësaj seance përfaqësuesit e kompanive PLUS dhe Eagle Mobile, të cilët e morën fjalën në fillim, evidentuan se tregu ka mungesë konkurrence, pasi operatorët e mëdhenj përdorin mekanizma që e cenojnë atë.
Matilda Shehu Zëvendësdrejtore e Përgjithshme e kompanisë celulare PLUS tha se për kompaninë shqetësim mbetet rregullimi i tregut.
“Në treg ka dominancë, që nuk duhet të lejohet sepse sjellë abuzim. Operatorët më të mëdhenj përdorin mekanizma për të mbajtur abonentët brenda rrjetit, përmes tarifave shumë të ulëta krahasuar me tarifat jashtë rrjetit”.
Sipas saj, tarifat janë të lira brenda rrjetit dje kjo i detyron konsumatorët që të mbajnë nga dy tre telefona, gjë që sjell kosto shtesë për konsumatorët.
Shqetësimi idytë, që ajo solli, lidhet me rregullimin e tarifave të shumicës.
Së treti, një çështje tjetër problematike mbetet mosdhënia e licencës së fundit 3G. Ajo kërkoi që procesi të jetë në mënyrë të drejtë dhe të barabartë siç është vepruar me operatorët e tjerë.
Problemi i katërt, sipas Shehut, lidhet me derregullimin e trafikut hyrës ndërkombëtar në Shqiperi që në 2012. Shehu sqaroi më pas se janë 650 milionë minuta për thirrje hyrëse në Shqipëri nga trafiku ndërkombëtar, që përbëjnë 40% të të ardhurave të tregut të telefonisë. Si i tillë ky treg nuk mund te lihet i pa mbikqyrur. Dy operatorët e mëdhenj kanë bërë marrëveshje preferenciale vetëm me operatorin e tretë duke i lejuar tranzitimin e minutave hyrëse nderkombëtare nëpërmjet Eagle Mobile, te cilit ia shesin me 6 lekë për minute si thirrje kombëtare ndërkohë që ky i fundit përfiton nga çmimi i thirrje hyrëse ndërkombetare 25 lekë për minutë, duke siguruar kështu një fitim të konsiderueshëm vetëm për tranzitimin. “Plus nuk ka qenë e pranuar në këto negociata”, tha Shehu, duke shtuar se për këtë problem ata i kanë drejtuar një ankesë pranë Autoritetit të Konkurrencës.
Shehu shtoi se pjesa e tregut e operatorëve të mëdhenj po rritet, ndërsa operatorët e vegjël nuk po gjejnë hapësira. “AKEP duhet të rregullojë tregun , te rregullojë tarifat me shumicë dhe pakicë. Të eliminohet fenomeni i mbylljes së tregut”, tha znj.Shehu. Sipas saj, rritja e dominancës në dy tre vitet e fundit tregon se ndërhyrjet e autoriteteve rregulluese nuk kanë funksionuar. Rregullimi i tarifave është i domosdoshëm të bëhet nga AKEP, për shkak se operatorët dominues kanë 95-97% të thirrjeve brenda rrjetit.
Edhe drejtori ekzekutiv i Albtelecom/Eagle, Erkan Tabak konfirmoi shqetësimet e operatorit PLUS dhe u përqendrua në fjalën e tij në rëndësinë e rregullimeve në këtë treg.
“Në komunikacion, tregu të detyron të ndërveprosh me operatorë të tjerë. Psh, nëse kur ble një makinë e përdor vetë, kur ble shërbimin e telekomunikacionit je i detyruar të komunikosh me operatorët e tjerë. Ndaj është e domosdoshme që tregu të rregullohet siç duhet. Nëse tregu nuk rregullohet siç duhet për operatorët e vegjël është matematikisht e pamundur të mbijetojnë”, tha ai. Sipas tij, rregullimet duhet të bëhen duke u nisur nga praktikat më të mira të Bashkimit Europian.
Z.Tabak tha se ata ngulin këmbë për dy rregullime kryesore:
“Të vendoset rregulli i mosdiskriminimit të brendshëm. Një operator nuk mund të vendosë tarifa brenda rrjetit me të ulëta se tarifat e terminimit në rrjetin e vet, kjo quhet shitje nën kosto dhe krijon diskriminim.
Pika e dytë që kërkojmë është vendosja e një çmimi tavan për thirrjet jashtë rrjetit. Kompanitë ndërkombëtare po krijojnë tarifa grupi edhe për thirrjet ndërkombëtare brenda grupit”, tha z.Tabak.
Së treti, z.Tabak tha se vendi ka tarifa të larta të thirrjeve hyrëse ndërkombëtare, që sipas tij ndikon negativisht në ekonominë e Shqipërisë, pasi vendi humbet TVShqë do merrte, del valuta jashtë vendit, dëmtohet konkurrenca dhe kjo çon në jë rritje të çmimeve të pakicës.
Drejtori i përgjithshëm i AMC-së Dimitrios Blatsios vuri në dukje investimet e kompanisë: “Kemi investuar 500 milionë euro në Shqipëri, punësojmë mijëra njerëz. Kërkojmë trajtim të drejtë rregullator, e theksoj të drejtë, jo favorizues”. Ai shtoi se “kemi ndier që në disa raste jemi trajtuar në mënyrë të padrejtë, por kemi respektuar vendimet e marra nga autoritetet përkatëse dhe u jemi bindur rregullave”.
Ai ngriti një problem aktuale, që lidhet me metodologjinë e paraqitur nga AKEP në mars të këtij viti, për terminimin e tarifave. Sipas tij asimetrise tarifore, kjo metodë favorizon dy operatorët më të vegjël. Sipas z. Blatsios, meqë operatori i katërt është i ri në treg, ka një farë justifikimi për këtë, por për operatorin e tretë nuk ka justifikim.
Drejtoriekzekutiv i Vodafone Albania, Dietlof Z Mare tha para deputetëve se : “Kemi investuar mbi 560 milionë euro në Shqipëri. Vlerësojmë punën e deritanishme të AKEP për rregullimin e tregut. Por, një nga çështjet me të cilat nuk jemi dakord është asimetria e vendosur së fundmi për tarifat e terminimit. Duam që autoritetet të veprojnë në përputhje me rregullimet e BE. Tregu i telefonisë celulare është mjaft konkurrues. Niveli i penetrimit të telefonisë celulare është shumë i lartë. Numri i operatorëve është i madh për përmasat e tregut. Çmimet kanë ardhur në rënie të vazhdueshme. Ne po punojmë për të permbushur rekomandimet e Autoritetit të Konkurrencës”.
z.Mare tha se tregu në Shqipëri është konkurruese, për disa arsye:
-ka penetrim të lartë-ka një numër të lartë operatorësh krahasuar me popullsinë
-të ardhurat e operatorëve kanë qenë nën nivelin e BE-së dhe çmimet në rënie.
Ai shtoi se hetimi i Autoritetit të Konkurrencës ishte i panevojshëm dhe surprizues, “por na duhet të pranojmë vendimmarrjen e tij. “Ka disa vendime për të cilat ne nuk kemi qenë dakord, por në momentin që ka dalë ai ka qenë përfundimtar”.
Lidhur me ankesën e Eagle, ai tha se e gjykojmë të papërshtatshme ngritjen e çështjes në këtë formë për trafikun ndërkombëtar. Sipas tij është kryer një analizë në vitin 2012 dhe gjykojmë se kjo nuk ndikon negativisht interesin shqiptar, por përkundrazi sjell të ardhura.
Shalsi: Kuvendi ka në plan të parë interesin e konsumatorëve
Eduard Shalsi, kreu i Komisionit të Veprimtarive Prodhuese, tha pas deklarimeve të të katër operatorëve, se kemi përgjegjësinë që të mbikëqyrim autoritetin rregullator, megjithëse kjo është një çyshtje mjaft komplekse. “Ne do të ngulim këmbë në mbrojtjen e konsumatorëve me tarifa e çmime të arsyeshme dhe të rregullojmë konkurrencën e drejtë, si dhe të krijojmë kushtet për kompanitë për t’u rritur e zgjeruar”.
Lati e Konkurrencës: Ndërhyrja afatgjatë nuk duhet të lejojë mbylljen e tregut
E gjendur përballë pyetjeve lidhur me vendimin fundit të Autoritetit të Konkurrencës, ku u konstatua një pozitë dominuese e Vodafone, por jo abuzim me këtë pozitë, çka çoi në mbylljen e hetimit pa gjobë, kreu i këtij autoriteti, Lindita Lati, tha se Autoriteti ka ndjekur instrumentet që janë zbatuar në 97% të rasteve në BE kur ka pasur problematikë të ngjashme me diferenca mes tarifave brenda dhe jashtë rrjetit.
Lati tha se nga hetimi u konkludua në dy pista. Së pari, tregu i pakicës është i derregulluar. Së dyti, Autoriteti ndërhyn kur firma ka pozitë dominuese. Ajo pranoi se firma më e madhe në treg ka pasur një pozitë dominuese, sepse të gjithë faktorët që japin dominancë e vërtetojnë këtë.
U hulumtua nëse ka abuzim më këtë pozitë, tha lati. “Diferenca mes tarifave brenda dhe jashtë rrjetit është një debat i gjatë. Nga konsultimi me praktika më të mira pamë nëse këto sjellin shqetësime në treg, a kemi të bëjmë me politika afatshkurta konkurruese, çfarë efektesh ka sjellë në treg”. Lati shtoi se pas analizës u gjykua se në momentin aktual, kjo dinamikë është e ngjashme me tregjet e tjera dhe nëse vazhdon mund të krijojë probleme.
Ajo shtoi se ka një ndarje të hollë nga eficienca, apo pozita dominuese. “Ndërhyrja afatgjatë nuk duhet të lejojë mbylljen e tregut”, shtoi Lati.
Lidhur me vendimin e Autoritetit në hetimin e fundit, ku u konstatua pozita dominuese, por nuk u vendos për masë me gjobë, ajo tha se “ne gjykuam në këtë formë pasi konsumatori ka mundësi zgjedhjeje”. Lati shtoi se kompania Plus ka hedhur në gjyq Autoritetin e Konkurrencës për vendimin marrë nga kjo e fundit.
“95% e rasteve të ndërhyrjes i drejtohen rregullatorit të tregut (në rastin konkret AKEP) dhe ne zgjodhëm këtë rrugë”, tha ajo.
Lidhur me procedurat e licencës së katërt 3G. Lati shtoi se 3G ka qenë që në fillim një garë e padrejtë. “Ne jemi për një parim të barazisë dhe transparencës mes të gjitha firmave dhe ky duhet të jetë këndvështrimi se si duhet ta shohë AKEP”.
Autoritetet duhet të punojnë ngushtësisht për të parë dhe zbatuar praktikat më të mira, përfundoi ajo.
Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”. Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.
Fitimet e investitorëve të huaj në Shqipëri kaluan nivelin e 1 miliard eurove dhe arritën nivelin më të lartë historik vitin e kaluar. Të dhënat e Bilancit të Pagesave tregojnë se të ardhurat e investitorëve të huaj në vitin 2023 arritën vlerën e 1.014 miliardë…
Fieri dhe dy njësi të tjera si Roskoveci dhe Mallakastra do të kenë ndryshime në tarifën e furnizimit me ujë, si dhe të largimit të ujërave të ndotura nga 18 maji 2024. Përjashtim bën vetëm Patosi, që sipas vendimit të fundit të Entit Rregullator të…
Yield-i obligacioneve 10-vjeçare pësoi rënie në ankandin e kësaj jave, duke reflektuar pjesëmarrjen e lartë të investitorëve dhe rënien e pritshmërive rreth inflacionit. Sipas informacionit nga Banka e Shqipërisë, yield-i uniform i pranuar i obligacioneve në ankandin e sotëm të rihapjes zbriti në 6.36%, nga…
Ritmet e rritjes së të ardhurave buxhetore u ngadalësuan në tremujorin e parë të vitit, si rrjedhojë e ecurisë së dobët të muajit mars. Të dhënat zyrtare të Ministrisë së Financave bënë të ditur se për 3-mujorin, buxheti arkëtoi gjithsej 163.8 miliardë lekë, me rritje…
Institucionet publike në vend nuk e njohin mjaftueshëm ligjin për prokurimet publike, diçka që i bën shpesh ato objekt ankimimesh. Të paktën në këtë përfundim ka dalë Komisioni i Prokurimit Publik i cili ka hartuar një listë me dhjetë gabime apo problematika që hasen më…
Revista “Monitor” kërkon të flasë me profesionistë të lirë në Shqipëri, të cilët duan të ndajnë me ne ndikimin e hyrjes në fuqi të ligjit të ri të Tatimeve dhe pasojat mbi aktivitetin tuaj. A jeni një profesionist i lirë në Shqipëri dhe jeni prekur…
Pirateria televizive vijon të mbetet një nga problematikat që Autoriteti i Mediave Audiovizive (AMA) ka raportuar edhe gjatë vitit 2023 duke nënvizuar se po shihen disa modele sesi mund të kufizohet ky fenomen duke rishikuar ligjin. AMA nënvizon se ndryshimet e propozuara janë të praktikave…
Nëse ka një shifër që qeveria e përdor shpesh me mburrje është ajo e numrit të turistëve. Përditë bombardohemi me 10 milionë turistët që vizituan vendin, me shtimin…
Ekzaminimet e para mjekësore me skaner në Shqipëri në vitin 1995 janë kryer në klinikat private. Sektori privat mjekësor është gjithashtu ndër të parët që po përdor Inteligjencën Artificiale dhe sistemet e automatizuara. Sa ka arritur t'i reduktojë kostot për mbajtjen e personelit mjekësor përdorimi…
Agjencia e Ushqimit dhe Veterinarisë ka dalë me një njoftim për cilësinë e mishit në Kosovës, pas pretendimeve të ngritura për sigurinë dhe cilësinë e mishit…
Aktiviteti ekonomik i sektorit privat në Bashkimin Europian, u rimëkëmb fuqishëm në prill, i udhëhequr nga kërkesa e fuqishme për shërbime, megjithëse prodhimi vazhdoi të tkurret.…
Qeveria e Maqedonisë së Veriut dhe institucionet e saj duhet të ndërmarrin masa të balancuara që adresojnë nevojat e ekonomisë dhe të konsumatorëve, duke mbajtur nën…
Ndërsa fillojnë bisedimet e Organizatës së Kombeve të Bashkuara, për të rënë dakord për traktatin e parë botëror, për të reduktuar rritjen e mbetjeve plastike, kryesuesi…
Një udhëtim në kohë Eda Meta, MSc. International Finance German Banking Industry Historia e Inteligjencës Artificiale daton që në lashtësi. Njerëzimi ka ëndërruar gjithmonë për…
Profesionistët e burimeve njerëzore, zbulojnë përfitimet e tendencës virale 'chronoworking', duke supozuar se të gjitha palët mund të jenë fleksibël. Tendenca më e fundit e karrierës,…
Sipas një studimi të fundit të European Sponsorship Association (ESA) në bashkëpunim me Nielsen Sports, tregu europian i sponsorizimeve u rrit në 30.9 miliardë euro, duke…