Yield-et e Bonove të Thesarit kanë shënuar një kthesë të papritur në fund të muajit prill.
Në ankandin e radhës, Bonot me maturim 12-mujor u emetuan me një yield mesatar të ponderuar prej 1.95%, në rënie të ndjeshme nga niveli prej 2.22% i ankandit të mëparshëm.
Kjo ishte rënia e parë e yield-it të Bonove 12 mujore pas më shumë se dy muajsh. Në ankand u shënua një rritje e ndjeshme e pjesëmarrjes dhe shumës së kërkuar nga investitorët.
Nga 9 miliardë Lekë që ishte shuma e shpallur për financim, në ankand u paraqitën kërkesa totale me vlerë prej 12.4 miliardë Lekësh. Ministria e Financave vendosi të pranojë një shumë pak më të lartë se planifikimi fillestar, në rreth 9.24 miliardë Lekë, për të kompensuar pjesërisht shumat e paplotësuara të huamarrjes nga ankandet e mëparshme.
Për disa ankande radhazi gjatë muajve mars dhe prill, kërkesa pati qenë e pakët, aq sa qeveria nuk pati arritur të siguronte dot të gjitha shumat e programuara. Ekspertët besojnë se rënia e pjesëmarrjes lidhej me pritshmërinë e investitorëve për një rritje të normave të interesit, çka i shtyu të merrnin pozita pritëse. Por, duke qenë se tregu dominohet kryesisht nga bankat dhe investitorë të tjerë institucionalë, mbajtja nga e tyre e likuiditeteve të painvestuara për periudha të gjata është e vështirë.
Në këtë mënyrë, kërkesa për të investuar në letrat e borxhit të qeverisë shqiptare po rritet sërish, duke sjellë madje edhe një rënie të papritur të yield-eve. Megjithatë, duket se kjo rënie është përcaktuar në një masë të madhe prej një ose pak aktorëve të mëdhenj të tregut, me shumë të ngjarë banka tregtare. Yield-i mesatar i thjeshtë i kërkesave të pranuar në ankand rezultoi 2.15%, ndjeshëm më i lartë se ai mesatar i ponderuar prej 1.95%.
Kjo tregon se yield-i i ponderuar është ndikuar ndjeshëm nga një ose pak pjesëmarrës me vlerë të lartë të kërkesës së pranuar. Zakonisht, aktorët me peshën kryesore në tregun e Bonove janë bankat tregtare që kanë pjesë të madhe tregu në depozita dhe zotërojnë sasi të mëdha likuiditetesh të lira, që investohen në tregun primar të Bonove dhe Obligacioneve.
Këto banka shfaqin një oreks më të ulët për rrezik të huadhënies ndaj sektorit privat krahasuar me bankat e tjera të sektorit dhe preferojnë të përqendrojnë më shumë investime në letrat me vlerë të qeverisë. Ato shpesh konkurrojnë në ankande duke kërkuar yield-e më të ulëta dhe duke ndikuar ndjeshëm në çmimin mesatar të tregut.
Kjo qasje shkon në favor të qeverisë shqiptare, sepse zbut kostot e huamarrjes së brendshme. Nga ana tjetër, mbajtja në nivele të ulët e yield-eve të Bonove i bën këto instrumente më pak tërheqëse, duke nxitur në teori më shumë huadhënie për sektorin privat në tregun bankar.
Por, nga ana tjetër, kjo sjellje vështirëson përcjelljen e kursit të politikës monetare që ndjek banka qendrore. Në muajin mars, Banka e Shqipërisë rriti për herë të parë në një dekadë normën bazë të interesit, me 0.5 pikë përqindje. Kjo lëvizje erdhi si reagim ndaj rritjes së shpejtë të inflacionit, duke filluar nga fundi i vitit 2021. Rritja e normës bazë synon ta bëjë më të shtrenjtë huamarrjen dhe më të leverdishëm kursimin, me qëllim frenimin e rritjes së shpenzimeve dhe mbajtjen nën kontroll të inflacionit./E.Shehu
Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.
Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.