Flet Armand Selimaj, Drejtor i Teknologjisë, Tring TV
Pirateria nga interneti krijon një zinxhir efektesh negative për platformat transmetuese dixhitale dhe industritë krijuese, të cilat lidhen së pari me uljen e numrit të abonentëve, që çon në rënie të të ardhurave.
Kjo përcillet më pas në një mundësi më të ulët për të krijuar përmbajtje cilësore, për të bërë investime apo për të rritur punësimin.
Armand Selimaj, Drejtor i Teknologjisë në Tring TV vlerëson se të gjithë këto elemente sjellin pasoja që mund të rrezikojnë rritjen e platformave transmetuese, si dhe të industrive krijuese.
Pirateria dixhitale është një nga shqetësimet kryesore që prek negativisht industritë krijuese, filmin, televizionin, platformat e posaçme. Në raportin e AMA, të vitit 2022, pirateria nga interneti është cilësuar një shqetësim në rritje në vend. Si e shihni ju këtë fenomen në përhapjen dhe ndikimin që ka në platforma dhe industri krijuese ku ju operoni?
Pirateria dixhitale është një problem i madh për industrinë audiovizive dhe platformat e transmetimeve dixhitale, duke pasur një ndikim të madh në të ardhurat dhe zhvillimin e këtyre platformave transmetuese apo industrive kreative.
Pirateria dixhitale shkakton humbje të mëdha të të ardhurave për krijuesit e përmbajtjes, platformat transmetuese dixhitale, pasi njerëzit mund të shikojnë ose të dëgjojnë materiale pa dhe me pagesë në internet, ose metoda paligjshme dhe të paautorizuara në vend që të blejnë origjinalin. Kjo ndikon në aftësinë e krijuesve për të financuar projekte të reja dhe të rrisin cilësinë e përmbajtjes ekzistuese.
Për më tepër, pirateria dixhitale rrezikon të dobësojë qëndrueshmërinë e platformave transmetuese dixhitale dhe industrive krijuese, pasi shumë prej tyre mbështeten në të ardhurat nga shitja dhe transmetimi i materialeve të tyre.
Nëse vazhdon të rritet, pirateria dixhitale mund të çojë në një zvogëlim të madh të industrive kreative dhe të krijojë një mjedis jokonkurrues në të cilin krijuesit, platformat transmetuese dixhitale mund të kenë më pak mundësi për të rritur dhe për të zhvilluar në të ardhmen.
Është e rëndësishme që ne të ndërmarrim masa për të parandaluar dhe për të ndaluar piraterinë dixhitale, përfshirë sensibilizimin e publikut dhe aplikimin e rregullave të ndryshme dhe procedurave për të mbrojtur të drejtat e pronësisë intelektuale të krijuesve të përmbajtjes.
Cili është dëmi real që u shkaktohet platformave të posaçme dhe mediave audiovizive nga pirateria në internet? Po flasim për të ardhura të munguara që ndikojnë tek investimet apo vende pune me pasoja më të gjera në ekonomi.
Pirateria në internet shkakton një dëm të vërtetë për platformat e transmetimeve dixhitale dhe mediat audiovizive.
Platformat e transmetimeve dixhitale dhe mediat audiovizive mbështeten kryesisht në të ardhurat e tyre për të financuar projekte të reja dhe për të përmirësuar cilësinë e kontentit ekzistues.
Nëse një pjesë e publikut e shikon materialin e tyre në internet në mënyrë të paligjshme, atëherë këto platforma nuk do të kenë të ardhura të mjaftueshme për të mbështetur zhvillimin e tyre.
Mungesa e të ardhurave mund të ndikojë negativisht në investimet në të ardhmen, pasi platformat nuk do të kenë mjaftueshëm fonde për të investuar në projekte të reja.
Përveç kësaj, nëse platformat e transmetimeve dixhitale dhe mediat audiovizive nuk kanë mjaftueshëm të ardhura për të mbajtur punonjësit dhe për të paguar shpenzimet operative, atëherë mund të jenë të detyruar për të reduktuar stafin ose për të ndaluar projektet të reja.
Kjo mund të ndikojë në një numër të madh vendeve pune në këtë industri dhe të ketë efekt negativ më të gjerë në ekonomi.
Për më tepër, pirateria në internet mund të shkaktojë humbje të besueshmërisë në industrinë mediatike audiovizive, pasi publiku mund të ndihet i tradhtuar nga platformat e transmetimeve dixhitale dhe mediat audiovizive që nuk kanë mjaftueshëm të ardhura për të ofruar cilësi të lartë dhe për të investuar në projekte të reja, por shton edhe rrezikun që nga këto transmetimet e paligjshme “pirate” jo të autorizuara të transmetojnë përmbajtje të tjetërsuar, duke shkelur kushtet e transmetimit, kualitetin, etikën, përmbajtjen edhe duke manipuluar masat.
Fatkeqësisht “publiku” shpeshherë paguan për të aksesuar përmbajtje televizive të platformave të licencuara për transmetime dixhitale dhe mediave audiovizive te këto pseudoplatforma të paligjshme “fantazmë”, duke u tunduar nga vlera më e lirë e ofruar.
Por ato nuk mbajnë asnjë përgjegjësi kundrejt tyre, për cilësinë e transmetimit, të drejtat e autorit, por edhe mund të zhduken nga momenti në moment, pasi mund të bien pre e luftës kundër transmetimeve të paligjshme.
Mund të themi që, në këtë mënyrë, të dy këta aktorë, platformat ilegale dhe abonentët e tyre bëhen palë në këtë proces, duke sjellë çrregullime dhe kushte jo të barabarta në këtë treg dhe duke shkaktuar dëm ekonomik, dëmtim imazhi dhe shkelje të ligjeve përkatëse.
Për të parandaluar dëmet nga pirateria në internet dhe platforma të paligjshme transmetimi, është e rëndësishme që të ndërmerren masa për të ndëshkuar ata që shkelin ligjet dhe rregulloret në këtë fushë.
Ky fenomen cilësohet i vështirë për t’u luftuar nën argumentin se serverat që bëjnë piratimin janë në vende të ndryshme të botës. A mendoni se ka një mënyrë efikase që mund të ulë këtë ndikim negativ që jep tek operatorët e licencuar të tregut?
Pirateria në internet dhe platforma jo të autorizuara është një fenomen global dhe kompleks për t’u luftuar, për shkak të serverave dhe infrastrukturës mbështetëse që mund të jenë në vende të ndryshme të botës, po jo i pamundur. Ka disa mënyra efektive për të ulur ndikimin negativ që jep tek operatorët e licencuar të tregut.
Një mënyrë për të luftuar piraterinë në internet është përmirësimi i teknologjisë së sigurisë dhe ndërprerjes së aksesit në këta servera të paligjshëm.
Kjo mund të arrihet, duke bashkëpunuar me autoritetet dhe institucionet si në Shqipëri, por dhe në të gjithë botën, për të identifikuar dhe për të ndaluar serverat e paligjshëm që shfrytëzohen për të shpërndarë kontent të piratuar.
Platformat e transmetimeve dixhitale, mediat audiovizive dhe ofruesit e shërbimeve “Internet” mund të bashkëpunojnë me këto autoritete dhe institucione për të ndërmarrë veprime konkrete në këtë drejtim dhe për të siguruar që të drejtat e pronësisë intelektuale të mbrohen në mënyrë efektive.
Një tjetër mënyrë për të luftuar piraterinë është të ofrohet një përmbajtje cilësore dhe konkurruese në platformat dixhitale dhe mediat audiovizive. Nëse publiku ka qasje të lehtë në përmbajtjen e vlefshme dhe të cilësisë së lartë, atëherë ata nuk do të kenë nevojë të kërkojnë përmbajtje në servera të paligjshëm.
Platformat dixhitale dhe mediat audiovizive mund të ofrojnë përmbajtje në kualitet maksimal, për të siguruar që publiku të ketë një alternativë të ligjshme dhe lehtësisht të aksesueshme kundrejt alternativës së transmetimeve të paautorizuara, jo legale ato “Pirate”.
Është e rëndësishme që institucionet relevante, qeveritë dhe organizatat ndërkombëtare të bashkëpunojnë për të ndërmarrë veprime në këtë drejtim dhe për të rritur ndërgjegjësimin në publik për rrezikun e piraterisë në internet.
Në mënyrë të përgjithshme, është e rëndësishme që të ndërmerren veprime të koordinuara në nivel institucional, kombëtar dhe ndërkombëtar për të luftuar piraterinë në internet dhe për të mbrojtur të drejtat e pronësisë intelektuale, ku aktorë kryesorë në këtë proces, duhet të jenë platformat e licencuara për transmetime dixhitale, mediat audiovizive, ofruesit e shërbimeve “Internet”, autoritetet relevante si AMA, AKEP, Krimi Kibernetik, të koordinuar në një kuadër ligjor dhe infrastrukturë bashkëkohore dhe dinamike për të qenë sa më eficient në këtë betejë.
A ka një mirëfunksionim të të gjitha hallkave në këtë aspekt sa i takon AMA apo AKEP për të minimizuar piraterinë, jo vetëm nëpërmjet internetit? Çfarë mund të bëhet më mirë për të përmirësuar kushtet në treg?
Të gjitha hallkat janë të nevojshme për të minimizuar efektin e piraterisë, jo vetëm nëpërmjet internetit, por në të gjitha format e saj. AMA (Autoriteti i Mediave Audiovizive) dhe AKEP (Autoriteti i Komunikimeve Elektronike dhe Postare) janë dy organizata që kanë një rol të rëndësishëm në luftën kundër piraterisë në tregun e medias dhe komunikimit dixhital.
Cekur edhe më lart, do të shtoja Agjencinë e Sigurisë dhe Krimit Kibernetik, si edhe Krimin Ekonomik.
Në mënyrë specifike, AMA mund të ndërmarrë disa veprime për të luftuar piraterinë në tregun audioviziv.
Kjo mund të përfshijë: vlerësimin e veprimeve për të ndaluar piraterinë dhe të sigurohet se ligji përmbushet; bashkëpunimi me organizata ndërkombëtare për të identifikuar dhe për të ndaluar serverat e paligjshëm që shpërndajnë kontent të piratuar; përmirësimi i procesit të regjistrimit dhe dhënies së licencave për mediat audiovizive për të ndaluar praktikat e paligjshme; dhe nxitja e medias audiovizive që të sigurojë qëndrueshmëri të kësaj industrisë.
Në të njëjtën mënyrë, AKEP mund të ndërmarrë veprime për të luftuar piraterinë në tregun e komunikimit elektronik dhe postar.
Kjo mund të përfshijë: nxitjen e operuesve të komunikimit elektronik që të sigurojnë qëndrueshmëri të kësaj industrie dhe respektimin e të drejtave të pronësisë intelektuale; bashkëpunimin me autoritetet relevante për të ndaluar aksesimin në serverat e paligjshëm që shpërndajnë përmbajtje të piratuar; dhe ndërmarrjen e veprimeve për të siguruar që operatorët e licencuar të tregut të jenë të pajisur me teknologji të sigurisë dhe mekanizma për të identifikuar dhe për të ndaluar aktivitetet e paligjshme në kohë sa më të shpejtë, “kohë reale”.
Theksoj që ndërveprimi me agjencinë e krimit kibernetik do të ishte një ndihmesë e madhe për identifikimin e këtyre transmetimeve të paligjshme, ndalimin, zbulimin dhe identifikimin e tyre dhe të përdorueseve të platformave të paligjshme.
Ndërsa roli i krimit ekonomik do të ndihmonte në ndjekjen ligjore të këtyre individëve dhe përdoruesve të këtyre platformave.
Në përgjithësi, për të përmirësuar kushtet në treg dhe për të minimizuar piraterinë, është e rëndësishme që të gjithë aktorët të bashkëpunojnë dhe të koordinojnë veprimet e tyre në kohë sa më të shpejtë, “kohë reale”.
Kjo përfshin organizatat e qeverisë, si dhe platformat e transmetimeve dixhitale, mediat audiovizive dhe operatorët e licencuar në treg. Në mënyrë të veçantë, është e rëndësishme që të kërkohet ndërgjegjësimi i publikut dhe ndërmarrja e veprimeve për të siguruar që ata të kenë qasje të lehtë dhe legale në përmbajtjen
A është kuadri ligjor i tregut i plotësuar me të gjitha elementet e nevojshme për të luftuar dhe për të dekurajuar fenomene të kësaj natyre?
Ka një kuadër ligjor të përgjithshëm që përshkruan rregullat e përgjithshme për mbrojtjen e të drejtave të autorëve dhe të drejtat e autorit…
Në Shqipëri, këto rregulla janë përcaktuar në ligjet dhe rregullore, si ligji “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”, ligji “Për mbrojtjen e të dhënave personale” dhe rregulloret e tjera që kontrollojnë përdorimin e teknologjisë dhe internetit.
Megjithatë, ka disa sfida në zbatimin e këtyre rregullave dhe në luftën kundër piraterisë në internet. Pirateria në internet dhe jo vetëm është një fenomen i shpejtë që mund të ndryshojë në formë dhe metodë me shpejtësi të madhe.
Prandaj, kuadri ligjor duhet të jetë i përshtatshëm dhe elastik. për të luftuar këtë fenomen.
Përveç kësaj, zbatimi i rregullave dhe vendosja e sanksioneve kundër atyre që shkelin rregullat në lidhje me piraterinë në internet mund të jetë i vështirë, për shkak të sfidave teknike dhe juridike.
Është e rëndësishme që kuadri ligjor të jetë i përshtatshëm dhe efektiv në luftën kundër piraterisë në internet.
Përmendëm më lart aktorët kryesorë që duhet të bëjnë pjesë në këtë proces dhe ndërveprimin midis tyre, por për këtë nevojitet një nismë ndërinstitucionale që të mbrojë jo vetëm platformat e licencuara të transmetimeve dixhitale, mediat audiovizive me dhe pa pagesë, por edhe industrinë e filmit, producentët, autorët, muzikantët dhe botuesit.
Synimi i nismës është të sjellë në një tavolinë dhe të krijojë ndryshimet ligjore dhe nënligjore ku autoritetet si: AMA, AKEP, Agjencia Kombëtare e Sigurisë Kibernetike, Ofruesit e Shërbimeve të Internetit dhe Krimi Ekonomik të marrin masa kundër piraterisë dhe AKEP t’i jepet fuqia që, në kohë reale, të urdhërojë ISP-të të bllokojnë faqet ose IP-të që transmetojnë ose shpërndajnë përmbajtje të paligjshme brenda 30 minutave.
Falë të dhënave të siguruara nga bankat, do të jetë më e lehtë të bllokohen të ardhurat e atyre që drejtojnë operacione klandestine transmetimi.
Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.
Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.