Që nga Lufta e Dytë Botërore, moda zyrtarisht është stiluar për dy stinë, pranverë – verë dhe debutohej në pasarela në fillim të vjeshtës dhe linjat e vjeshtë – dimrit reklamoheshin në pasarela në shkurt. Moda e shpejtë dhe shkurtimi i ciklit nga prodhimi te shitja i ka shkrirë sezonet dhe e ka sjellë në dimensione të reja industrinë tekstilit.
Markat si Zara, H & M, Top Shop dhe Forever 21 kanë ndërtuar bizneset e tyre bazuar në modën e shpejtë. Pasi këta shitës me pakicë gjejnë një trend të ri, sistemet e tyre super të shpejta të zinxhirit të furnizimit e sjellin trendin në treg shumë shpejt. Kjo lejon që markat e modës së shpejtë të furnizojnë tregjet shumë më shpejt se shtëpitë e modës, duke bërë që moda të përhapet në kohë reale. Por prodhimi i shpejtë gjeneron mbeturina të tepërta tekstili, ndërsa veshja me çmim të ulët dëmton punëtorët e fabrikave dhe mjedisin.
Rrjetet sociale gjithashtu po përshpejtojnë ciklin e modës. Marketingu i influencës dhe strategjitë e tjera të rrjeteve sociale ndihmojnë që tendencat e reja të udhëtojnë shpejt, duke krijuar kërkesa të shpejta të konsumatorëve për modelet shumë të lira.
Blerësit veprojnë në çast, falë mjeteve “Shih-Tani Blej-Tani” në platforma si Instagram dhe Pinterest.
Prodhuesit seriozë dhe më cilësorë po tërhiqen, pasi rritja e rrjeteve sociale dhe modeli i modës së shpejtë (për të mos përmendur e-commerce) e kanë transformuar modën siç e njohim.
Nga ana tjetër, shpenzimet në tregun e modës kanë rënë ndjeshëm, falë teknologjisë dhe tregtisë elektronike.
Ulja e kostove të prodhimit po bën që markat e vogla ose të reja të prodhojnë sasi të vogla të produkteve për konsumatorë të dedikuar. Në të shkuarën, markat e modës do të duhej të prodhonin qindra ose mijëra artikuj, me qëllim që t’i prodhonin ato me çmim të arsyeshëm.
Tani, fillestarët që nga krijuesit deri te shitësit e kanë më të thjeshtë për të gjetur partnerë dhe prodhues të vegjël.Për shembull, Noah, prodhuesi i veshjes për meshkuj me bazë në Nju Jork, prodhon linja ultra të vogla të veshjeve me lesh, shpesh 12 ose 24 artikuj dhe i shesin me shpejtësi. Reklamimi online përfshin detaje të hollësishme në lidhje me artikullin.
Markat e mëdha të modës së lartë po zhvillojnë qasjen e tyre ndaj prodhimit për të konkurruar më mirë me shitësit e shpejtë të veshjeve.Tommy Hilfiger po bën modelet në linjën e re të saj Tommy Now që është në dispozicion menjëherë në të gjithë botën, nëpërmjet një dyqani në internet.
Kjo do të thotë që artikujt e TommyNow i aksesojnë dyqanet tri herë më shpejt se koleksionet tradicionale, me një kohë vetëm 6 muaj nga ideimi i produktit deri në shitje.”Ka të bëjë me dhënien e kënaqësisë së shpejtë që konsumatorët po kërkojnë”, thotë Avery K. Baker, shef i Markave në Tommy Hilfiger.
Koleksioni i parë i TommyNow, një bashkëpunim me modelen Gigi Hadid, filloi me një ekspozitë dyditore të Javës së Modës që pati mbështetje të madhe nga rrjetet sociale. Transmetimi live i ekspozitës për Facebook Live, gjithashtu Pinterest, Instagram dhe Snapchat zgjoi interes të madh. Shumë marka të tjera të modës së lartë po synojnë të ndjekin shembullin e TommyNow. Por shkurtimi i ciklit të prodhimit nga 18 muaj në vetëm 6 muaj kërkon që një markë si Tommy Hilfiger të rishikojë të gjithë projektimin, prodhimin dhe shpërndarjen e ekosistemeve të saj.
Po përqendrohet prodhimi për të rritur shpejtësinë
Kompania e veshjeve të modës së lartë Gucci ka në plan të nisë një investim të ri në një hapësirë prej 35,000 metra katrorë në Itali që do të specializohet në prodhimin e artikujve prej lëkure dhe këpucëve. Qëllimi i projektit është të sjellë zinxhirin e furnizimit Gucci më pranë shtëpisë, duke i dhënë markës kontroll më të madh mbi zhvillimin e produkteve, marrjen e mostrave dhe zhvillimin material.Diku tjetër, markat po eksplorojnë se si printimi 3D mund t’i ndihmojë të prodhojnë mallra në mënyrë sa më të shpejtë.
Risia nga printimi 3D
Prodhuesit e veshjeve kanë zbuluar së fundmi se si një printer 3D krijon trikotazh të përshtatur (dhe mund të prodhojë një xhaketë sportive të përshtatur në vetëm 90 minuta). Printimi i rrobave redukton mbeturinat e pëlhurave në prodhim me rreth 35%. Adidas gjithashtu po aplikon prodhimin e pjesëve të atleteve nëpërmjet printimit në 3D.
Edicioni i kufizuar Adidas Future craft 4D është produkti më i fundit nga partneriteti me Carbon. Adidas ka investuar në këtë linjë përmes krahut të tij Hydra Ventures në Q4’17, dhe së fundmi u bashkua me bordin e drejtorëve të Carbon.
New Balance dhe Reebok kanë ndërmarrë nisma të ngjashme. Reebok aktualisht printon në 3D thembra e jashtme të këpucëve të saj të Liquid Speed.Reebok gjithashtu thotë se po hap një laborator prodhimi “Liquid Factory”, ku do të krijojë dhe rregullojë prodhimin e këpucëve në kohë reale. Kjo do të shënonte një revolucion në industrinë e veshjeve të këmbës, pasi evolucioni i saj nuk ka qenë i shpejtë si veshjet në këto 30 vitet e fundit.
“Prodhimi i këpucëve nuk ka ndryshuar në mënyrë dramatike gjatë 30 viteve të fundit”, thotë Bill McInnis, shef i Ardhmërisë në Reebok. “Çdo këpucë, nga çdo markë është krijuar duke përdorur një proces të shtrenjtë”.
“Me këtë fabrikë ne donim të ndryshonim rrënjësisht mënyrën se si këpucët janë bërë, duke krijuar një metodë të re për të prodhuar këpucë pa kallëpe. Kjo hap mundësi të reja si për atë që mund të krijojë, ashtu edhe për shpejtësinë me të cilën mund ta krijojmë”, – tha shefi i Reebok.
Robotika po ndryshon mënyrën e prodhimit
Ashtu si në çdo industri tjetër, automatizimi dhe robotika po i vijnë në ndihmë edhe prodhuesve të veshjeve. Sidoqoftë, përdorimi i robotëve në prodhimin e veshjeve ka qenë më sfidues. Prerëset e pëlhurave janë mundësuar për vite me radhë, por qepja paraqet një sfidë, pasi robotët e kanë të vështirësi punën me pëlhurat elastike.
Përparimet në robotikën e butë do të depërtojnë në prodhimin e veshjeve në të ardhmen. Ndërkohë, startups po kombinojnë hardware dhe software për të krijuar sisteme të automatizuar të qepjes.
Softwear Automation, për shembull, po zhvillon “Sewbots” (robotëqepësit) të pajisura me mjete robotike, me vakum, dhe micromanipulators të specializuar që mund të udhëheqin një copë përmes një makine qepëse me saktësi të madhe. Robotëqepësit përdorin kamera të specializuara dhe software për vizionin kompjuterik për të ndjekur temat individuale.
Një teknologji e tillë uli shpenzimet e prodhimit të një këmishe vetëm për 0.33 dollarë. Në shtator 2016, pajisja e robotikës “Sewbo” qepi një këmishë pa asnjë ndërhyrje njerëzore. Robotët prej kohësh janë përdorur nga prodhuesit e këpucëve, por Nike e dyfishoi prodhimin nga roboti me investimin e vitit 2013.
Duke përqafuar sistemet prodhuese që mbështeten në më shumë në makina dhe më pak në njerëz, markat e modës në të ardhmen do të përshpejtojnë prodhimin dhe do të minimizojnë shqetësimet rreth kushteve të punës në mjediset e tyre.
Jo sezone, më shumë modë
Rritja e modës së shpejtë e ka minuar ciklin dyvjeçar që ka strukturuar gjatë industrinë e modës. Për shembull, Topshop prezanton, 400 stile në javë në faqen e saj të internetit. Markat tradicionale të veshjeve tashmë debutojnë rreth 11 stinë në vit. Tashmë ka alternativa të lira për veshjet e modës së lartë. Edhe pse shitjet me pakicë u ngadalësuan, Zara, gjiganti spanjoll i shitjes me pakicë inditex, shënoi 21 miliardë dollarë të ardhura nga shitjet më 2017 me një rritje vjetore 10% në vit.
Megjithatë, moda e shpejtë ka një anë të errët. Markat prodhojnë veshje me kosto të ulët dhe me cilësi të ulët në fabrika me kushte të diskutueshme të punës, duke u mbështetur në punëtorë që marrin paga të ulëta. Materialet e lira të përdorura për të krijuar veshje të lira janë gjithashtu të ngarkuara me kimikate.
Risitë që po vijnë nga teknologjia
Inteligjenca Artificiale do të riformësojë qasjen e markave në hartimin dhe zhvillimin e produktit, me fokus në parashikimin e asaj që konsumatorët do të dëshirojnë të veshin më pas. Google tashmë ka testuar fushën e dizajnit të modës. Nëpërmjet platformës Project Muze, një eksperiment i vendosur në partneritet me platformën gjermane të modës Zalando, po testohen preferencat.
Projekti ka studiuar ngjyrat, tekstet, preferencat e stilit dhe “parametrat e tjerë estetikë”, që rrjedhin nga Raporti i Tendencave të Modës të Google, si dhe të dhënat e dizajnit dhe trendit që buron nga Zalando.
Më pas projekti përdori një algoritëm për të krijuar dizajne bazuar në interesat e përdoruesve dhe përshtatjen me preferencat e stileve të njohura. Amazon po investon në këtë fushë për të mësuar rreth një stili të veçantë të modës dhe për të krijuar imazhe të ngjashme nga e para.
Gjiganti i tregtisë elektronike ka patentuar gjithashtu një sistem prodhimi për të mbështetur prodhimin e veshjeve sipas kërkesës. Teknologjia mund të përdoret për të mbështetur linjën e Amazon Essentials ose furnizuesit në rrjetin logjistik të Amazon. Zhvillimi i këtyre projekteve është ende në një fazë të hershme, por Inteligjenca Artificiale tashmë po i ndihmon markat të krijojnë dhe të përsërisin planet e tyre më shpejt.
Tommy Hilfiger njoftoi kohët e fundit një partneritet me IBM dhe Institutin e Modës të Teknologjisë. Projekti përdor mjete IBM AI për të deshifruar trendet e industrisë së modës në kohë reale si për shembull ndjesitë e konsumatorit rreth produkteve të Tommy Hilfiger.
Stitch Fix është tashmë në ballë të modës së drejtuar Inteligjenca Artificiale me rrobat e saj “Hybrid Design”, të cilat krijohen nga algoritme që identifikojnë trendet dhe stilet që mungojnë nga inventari Fix Fix dhe sugjerojnë dizajne të reja, të bazuara në kombinime të ngjyrave të preferuara të konsumatorëve, modelet dhe tekstilet.
Ngjashëm me nismën e Lab 126 të Amazon dhe Muzeun e Projektit të Google, shkencëtarët nga UC San Diego dhe Adobe kanë përshkruar një mënyrë për të mësuar stilin e një individi dhe për të krijuar imazhe të personalizuara të kompjuterizuara të artikujve të rinj që përshtaten me atë stil.
Sistemi u mundëson markave të krijojnë veshje të personalizuara për një person mbështetur vetëm në angazhimin e tyre me përmbajtjen vizuale. Epoka e ardhshme e modës ka të bëjë me personalizimin dhe parashikimin. Me gjithnjë e më shumë të dhëna, algoritmet do të bëhen gjahtarë të prirjeve, duke parashikuar dhe duke projektuar të ardhmen në një mënyrë që nuk ka qenë kurrë më parë e mundshme.
Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.
Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.