Projekti ambicioz për fiskalizimin nuk po rezulton aq i lehtë. Afati për zbatimin e projektit është shtyrë sërish dhe tashmë pritet që ai të nisë në janar 2021 për pjesën më të madhe të subjekteve. Ahmetaj shpreh shqetësimin për kalimin e të dhënave në duart e privatëve. Debati për kostot që do të ketë te bizneset
Afati për fiskalizimin është shtyrë për herë të tretë. Komisioni i Ekonomisë ka votuar për një tjetër datë ndryshe nga ajo e propozuar nga Ministria e Financave dhe Ekonomisë, që nuk është as 1 marsi dhe as 1 korriku por 1 shtatori 2020 . Ky afat do të jetë për fazën e parë të sistemit, që lidhet me marrëdhënien biznes-konsumator, që ka në fokus bizneset me qarkullim mbi 8 milionë lekë.
Për bizneset me qarkullim nga 2-8 milionë lekë dhe ato të vogla, zbatimi nis në 1 janar 2021. Nëse të gjitha këto do të ecin siç duhet, në 1 korrik 2021 zbatimi nis edhe për transaksionet që kalojnë përmes bankave në marrëdhënien biznes-biznes, duke bërë që gjithçka tashmë të funksionojë në zinxhir përmes faturës elektronike.
Në debatin e zhvilluar në Komisionin e Ekonomisë, kreu i këtij komisioni dhe ish-ministri i Financave Arben Ahmetaj ka nënvizuar që tatimpaguesit dhe institucionet kanë nevojë për më shumë informacion dhe kohë. Po kështu ai ka nënvizuar se Ministria e Financave duhet të ketë një qasje tjetër në mbikëqyrjen e procesit.
“Në emër të komisionit, po doni ta voton,i ju kërkoj që ai server i ndërmjetëm të futet në dorën e institucioneve shtetërore dhe jo në dorë të privatëve. Si mund të lë unë një sistem në dorë të privatit dhe më zhbëhen të dhënat nesër” tha Ahmetaj.
Në fakt biznesi nga ana e tij e ka vlerësuar si pozitiv procesin por ka nënvizuar se i duhet më shumë kohë për t’u përgatitur ndërkohë që theksi është vënë sidomos tek kostot. Vetëm pak ditë më parë përfaqësues të kompanive të kasave llogaritën se procesi do të kërkonte vlera deri në 1300 euro për bizneset që në disa raste mund të rezultojnë të papërballueshëm. Aktualisht Ministria e Financave ka nxjerrë edhe tre akte nënligjore të lidhura me ligjin e fiskalizimit ku së pari është udhëzimi që sqaron në detaj mënyrën si do zbatohet ligji, i dyti është një vendim që përcakton se çdo biznes që kalon 350 kupona në vit nuk do raportojë nga platforma qendrore por duhet të hyjë në proces të rregullt dhe së treti është një vendim që vendos kriteret teknike për kompanitë që do të ofrojnë zgjidhjen softuerike.
Ministria e Financave llogarit se janë në total 80 mijë biznese të cilët do të kalojnë nga sistemi aktual i kasave te projekti i fiskalizimit.
Kostot e larta
Në një vlerësim të kompanive të kasave fiskale kostot që bizneset do të duhet të paguajnë për procesin e ri të fiskalizimit përllogaritet të shkojnë deri në 1300 euro për subjekt.
Bledar Balla, nga A.E Distribution përllogariti gjatë sëancave dëgjimore në Komisionin e Ekonomisë, disa nga kostot që do të përballet menjëherë biznesi. Sipas tij një kompjuter sot me çmim tregu kushton 250 euro, printeri fiskal është rreth 100 euro, licenca e Ëindoës 110 euro, një ubs 30 euro, licenca për një soft të thjeshtë shitjesh përllogaritet rreth 200 euro, një antivirus 15 euro në muaj (180 euro në vit), linja e internetit 100 euro në vit, dhe certifikata digjitale 6000 lekë çdo vit.
Me tej, Bledar Balla përllogarit se vetëm për mirëmbajtjen e softit një biznes duhet të paguajë 5 mijë lekë çdo muaj apo rreth 60 mijë lekë në vit.
“Sot për kasat kompanitë në 5 vjet është e llogaritur paguajnë 479 euro bashkë me çmimin e kasës dhe vlerën e mirëmbajtjes në 5 vjet. Totali për ta mirëmbajtur për 5 vjet 479 euro”,- shpjegon Bledar Balla, përfaqësues i kompanive të kasave.
Edhe Myrvete Paza, një tjetër përfaqësuese e kasave fiskale tha se vetëm hapja e biznesit në momentin e parë të sistemit të integruar shkon rreth 1265 euro. “Dhe ka dhe pluse të tjera që nuk i dimë si certifikatat dixhitale. Sa i takon mirëmbajtjes secila nga kompanitë ka softe. Tek ne e kemi blerë softin 1000 euro dhe kontrata e mirëmbajtjes është 350 euro në vit”,- shpjegoi Paza.
Në të kundërt, zv/ministri i Financave, Elton Harxhi thotë se bizneset nuk do të kenë kosto nga fiskalizimi.
“Nga të gjitha konsultimet që kemi bërë asnjëherë nuk është artikuluar një kosto e tillë, qoftë nga kompanitë e kasave fiskale, apo edhe nga operatorët e tjerë, të cilët jo detyrimisht janë të lidhur me një pajisje të caktuar fiskale. I gjithë ndryshimi ligjor ka konsistuar në hapjen e tregut, në hapjen e tregut për më shumë operatorë dhe në liberalizimin e përdorimit të një pajisjeve të caktuar, pra jo detyrimisht duhet përdorur një pajisje e caktuar fiskale, pasi mund të jetë çdo pajisje elektronike, e cila mund të instalojë një program fiskal dhe mund të transmetojë me transmetim 3G apo edhe me transmetim nëpërmjet kabullit. Thënë kjo, mundësitë janë të pafundme dhe natyrshëm e logjikshëm do të sjellë dhe një ulje të kostove dhe konkurrencë më të madhe në treg. Por, investime në lidhje me pajisjet fiskale, në vlera të tilla të cilat janë artikuluar sot, ne nuk kemi pasur asnjëherë. Ne kemi pasur komunikim verbal intensiv me të gjithë kompanitë e kasave, ashtu siç kemi pasur edhe komunikim me shkrim dhe nëpërmjet postës elektronike dhe kostot e vetme të cilat janë të lidhur me sistemin e ri të fiskalizimit janë kosto të mirëmbajtjes, të cilat së bashku me certifikatën elektronike, e cila është një risi në transmetim, pra kërkohet që biznesi të pajiset me një certifikatë elektronike, pra certifikatë elektronike së bashku me mirëmbajtjen varion në rangun e 7-9 euro në muaj dhe kjo është kostoja e vazhdueshme që do të jetë gjatë gjithë pjesës së fiskalizimit dhe kosto fillestare ne nuk kemi marrë ndonjë artikulim, është hera e parë”, tha ai.
Nga ana tjetër, tha Harxhi, nëse po diskutojmë për rritje kostosh, rritje kostosh është vendosja e memories fiskale, sepse memoria fiskale ka një kosto të shtuar. “Ne në projektligj kemi propozuar, edhe për çështje teknike, nuk na duhet një memorie fiskale e detyrueshme në sistemin e fiskalizimit, por na duhet një memorie e thjeshtë dhe kjo do të bëjë uljen e kostove, pra si me memorien fiskale që është aktualisht një kërkesë e pajisjeve aktuale”.
Bizneset e vogla që kalojnë 350 kuponë tatimorë në vit do t’i nënshtrohen fiskalizimit si të mëdhenjtë
Biznesi i vogël, sipas ligjit të ri “Për faturën dhe sistemin e monitorimit të qarkullimit” nuk do ta ketë të nevojshme që të ndjekë të njëjtën procedurë të fiskalzimit të faturave që gjeneron nga aktiviteti si bizneset e tjera por këtë hap mund ta kryejë përmes platformës qendrore.
Një draft vendim i publikuar nga Ministria e Financave dhe Ekonomisë “Mbi kriteret e përdorimit të procedurës së thjeshtëzuar të fiskalizimit” theksohet se bizneset duhet të plotësojnë disa kushte që të bëjnë pjesë në këtë grup. Pra do të fiskalizojnë faturat përmes platformës qendrore nëse: a) nuk janë subjekt i tatimit mbi vlerën e shtuar; b) nuk kanë asnjë shkelje të konstatuar në lidhje me mos-lëshimin e kuponit tatimor/faturës në 3 vitet e fundit; c) nuk kanë më shumë se një vendndodhje të ushtrimit të veprimtarisë së biznesit; d) nuk lëshojnë më shumë se 350 kupona tatimorë apo/edhe fatura gjatë një viti fiskal.
Këto kushte vlejnë për biznesin e vogël që ushtron aktivitetin me para në dorë ndërsa për ata që lëshojnë fatura elektronike për transaksione pa para në dorë draft vendimi përcakton fiskalizim të thjeshtë vetëm nëse plotësohen dy kushte nga katër.
I njëjti draft parashikon që secili subjekt mund të përdorë platformën qendrore të faturave për lëshimin dhe fiskalizimin e faturave, për sa kohë që përmbush të gjitha kriteret e kërkuara.
“Në momentin kur një nga kriteret nuk përmbushet më prej tatimpaguesit, tatimpaguesi nuk mund të përdorë më tej platformën qendrore të faturave për lëshimin dhe fiskalizimin e faturave, por duhet të zbatojë procedurën e fiskalizimit me anë të zgjidhjeve softuerike të certifikuara, sipas rregullave të përgjithshme të përcaktuara në ligjin “Për faturën dhe sistemin e monitorimit të qarkullimit”.
Përjashtimisht për rastet e mos-përmbushjes së kriterit b që lidhet me shkleje të konstatuar në tre vitet e fundit për kupon, tatimpaguesi ka 30 ditë afat të zbatojë procedurën e fiskalizimit me anë të zgjidhjeve softuerike të certifikuara, sipas rregullave të përgjithshme të përcaktuara në ligjin “Për faturën dhe sistemin e monitorimit të qarkullimit”” thuhet në vendim.
Fiskalizimi
Ministria e Financave dhe Ekonomisë ka nxjerrë për konsultim draftin e udhëzimit që sanksionon mënyrën sesi do të zbatohet ligji “Për faturën dhe sistemin e monitorimit të qarkullimit” apo siç njihet ndryshe fiskalzimi. Ky draft do të revolucionarizojë tërësisht mënyrën se si funksionon sistemi i deklarimit online, ku çdo faturë do të deklarohet në kohë reale dhe jo një herë në fund të ditës siç ndodh aktualisht.
Në udhëzimin e plotë prej 44 nenesh jepen shembuj rast pas rasti lidhur me mënyrën sesi bëhet regjistrimi në sistemin e ri, elementët që duhet të përmbajë fatura dhe kodi QR, si veprohet kur biznesi ska akses në internet, si ndahet limiti i arkës kur aktiviteti ushtrohet në disa vende apo edhe fazat nëpër të cilat do të kalojë zbatimi i ligjit.
Zgjidhja softuerike për fiskalizimin, kushtet që do plotësojnë prodhuesit dhe mirëmbajtësit e programeve
Fiskalizmi do të funksionojë si një sistem unik i cili do të ketë në bazë faturimin online dhe raportimin në kohë reale e me detaj të çdo transaksioni pranë Administratës Tatimore. Ky hap i cilësuar nga qeveria si revolucion përfshin në vetvete elementë kompleksë si dhe shumë palë të cilat do të jenë të angazhuar për të siguruar mbarëvajtjen. Një prej këtyre hallkave shumë të rëndësishme do të jenë kompanitë që prodhojnë dhe mirëmbajnë programet softuerike. Kështu përveç ligjit që aktualisht ka kaluar në Komisionin e Ekonomisë si dhe udhëzimit që është nxjerrë për konsultim, Ministria përgjegjëse ka publikuar edhe një vendim të dedikuar mbi kërkesat teknike dhe funksionale të zgjidhjes softuerike për procedurën e faturimit dhe fiskalzimit dhe procedurën dhe kriteret për regjistrimin e prodhuesve dhe mirëmbajtësve të programeve (softuer).
Kështu çdo tatimpagues duhet që nga variantet që ofrohen në treg të përdorë një prej zgjidhjeve të certifikuara të softuerit në formën e një aplikacioni individual, ose një sistemi kompjuterik të integruar, ose një aplikacion cloud që mundëson krijimin e një fature shoqëruese, vlefshmërinë e operatorit që lëshon faturën, lëshimin dhe pranimin e faturave elektronike, dërgimin e sigurt të të dhënave në sistemin qendror, ruajtjen e të dhënave si dhe një sërë elementesh të tjerë.
Po kështu çdo prodhues duhet të regjistrohet në regjistrin e prodhuesve dhe të mirëmbajtësve që menaxhohet nga AKSHI dhe regjistrimi bëhet përmes e-albania. Ndër të tjera ata duhet të plotësojnë disa kushte të lidhura me punonjësit e certifikuar në aspekte si zhvillim mirëmbajtje server, zhvillim apo mirëmbajt rrjeti, zhvillim mirëmbajtje aplikacioni. “Shoqëria duhet të jetë aktive të paktën 1 (një) vit para paraqitjes së aplikimit të regjistrimit në Regjistër, dhe të dorëzojë dokumentacion ku vërteton se ka kryer zhvillime softuerike apo aplikacione të ngjashme me objektin e këtij Vendimi. Të ketë realizuar mesatarisht jo më pak se 30.000.000 (tridhjetë milion) lekë qarkullim ne 3 vitet e fundit “thuhet në dokument.
Vendimi nënvizon edhe dokumentet që duhet të dorëzohen nga kompanitë e interesuara që nisin nga numri i identifikimit e deri tek vërtetimet për kryerje shërbimi në të njëjtin profil sin ë sektorin privat ashtu dhe atë publik.
Sipas të njëjtit vendim thuhet se pas aplikimit, AKSHI dhe Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve do të verifikojnë të dhënat dhe dokumentacionin e paraqitur dhe vetë zgjidhjen e softuerit. Pas konfirmimit me sukses, AKSHI dhe DPT lëshojnë certifikatën e regjistrimit nëpërmjet portalit e-Albania. Certifikata do të përmbajë gjithashtu kodin e prodhuesit /mirëmbajtësit të zgjidhjes së softuerit dhe kodin e zgjidhjes së softuerit të regjistruar.
“Vetëm pasi prodhuesi/mirëmbajtësi i zgjidhjes së softuerit të marrë certifikatën e tij, ai do te regjistrohet ne regjistrin e ofruesit te shërbimit dhe mund të fillojë me ofrimin e produkteve/ shërbimeve të tij sipas këtij Vendimi në tregun e Republikës së Shqipërisë”.
Shoqëritë që do të certifikohen për prodhimin dhe mirëmbajtjen e zgjidhjeve softuerike, duhet të përmbushin të gjitha kërkesat si më sipër si dhe do të depozitojnë një garanci bankare ose nga shoqëritë e sigurimit në shumën 10,000,000 lekë në emër të DPT, e vlefshme për gjatë gjithë periudhës së regjistrimit duke filluar nga data e aplikimit për regjistrim në Regjistër.
Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.
Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.