Flet Altin Koçi, Drejtor i Divizionit të Riskut, Banka Ndërkombëtare Tregtare
Ristrukturimi i borxhit, duke zëvendësuar atë me interes më të lartë, me një tjetër me interes më të ulët, mund të konsiderohet si një hap pozitiv.
Në këtë kuptim edhe Eurobondi që Shqipëria ka siguruar në tregjet e kapitalit, sigurisht që mund të konsiderohet si një lëvizje e duhur.
Për Altin Koçin, Drejtor i Divizionit të Riskut pranë Bankës Ndërkombëtare Tregtare, Shqipërinë e ka favorizuar në këtë hap sidomos gjendja e përgjithshme e tregjeve me një likuiditet me tepri. Lidhur me krahasimin me një vend si Maqedonia apo Mali i Zi, ai specifikon se vlerësimet mbeten individuale dhe tipologjitë e disa vendeve sado të përafërta të jenë, paraqesin risqe apo potenciale të ndryshme në sytë e investitorëve.
Eurobondi i fundit i emetuar nga Shqipëria është konsideruar si një sukses nga qeveria shqiptare. Në këndvështrimin tuaj si duhet të konsiderohet kjo dalje e tretë dhe rezultati që morëm nga tregu i kapitalit?
Eurobondi i fundit i emetuar nga qeveria është një lëvizje pozitive. Duhet të kemi parasysh që çdo pagim i bondit aktual, pra zëvendësimi i një borxhi më të shtrenjtë me të tjerët më të lirë është sukses. Nëse u referohemi normave të interesit, eurobondi i ri ka një kupon fiks 3.55%, kurse ai i 2015-s 5.75%, për rrjedhojë, llogaritet teorikisht një kursim prej 2.2%. Praktikisht me këtë bond, qeveria ia ka arritur qëllimit të saj, përfshirë edhe elementin tjetër që lidhet me afatin e maturimit.
Këtë herë kemi një zgjatje të afatit të shlyerjes nga 5-vjeçar në dy herët e kaluara në 7-vjeçar që sigurisht i jep disi frymëmarrje pjesës së borxhit. Është një filozofi e përgjithshme e ristrukturimit të borxhit duke zgjatur maturimin dhe duke zëvendësuar borxhin më të shtrenjtë me atë të lirë dhe këtë e kemi parë edhe te borxhi në lekë. Efekti i eurobondit duhet parë edhe në aspektin tjetër, që qeverisë i ka mundësuar të sigurojë nevojat e saj për financim jashtë, duke mos tërhequr likuiditetin në tregun e brendshëm.
Si duhet lexuar norma e ulët e interesit në kuponin fiks të eurobondit?
Jam i mendimit që suksesi nuk mund të konsiderohet tërësisht meritë e qeverisë shqiptare, por edhe gjendjes shumë të mirë të likuiditetit në tregje. Po të shohim në përgjithësi, tregjet kanë një likuiditet të bollshëm e si rrjedhojë, ka favorizuar emetimin e këtij eurobondi të ri me një normë interesi më të ulët.
Po në raport me Maqedoninë, pse nuk shihemi njëlloj në sytë e investitorëve? Raporti i mbulimit për Eurobondin e këtij vendi ishte 7 herë sa kërkesa dhe kuponi fiks 2.75%.
Duhet të kemi parasysh që vlerësimi për çdo vend është individual dhe në aspektin e zhvillimeve të brendshme, shumë tregues janë të ndryshëm, edhe pse ne jemi dy shtete me disa tipologji të ngjashme. Mendoj se në rastin e Maqedonisë, efektin pozitiv e kanë dhënë politikat qeveritare. Sigurisht ky vend paraqet risk më të ulët në sytë e investitorëve, ndoshta e nxitur kjo edhe nga elemente të tilla, si borxhi publik i tyre në nivelin 40% të Prodhimit të Brendshëm Bruto goxha më i ulët sesa niveli prej 70% i Shqipërisë.
Faktorë të tjerë të rëndësishëm janë dhe Investimet e Huaja Direkte ndjeshëm më të larta se ato të Shqipërisë, politika fiskale më të mira për nxitjen e investimeve si dhe një strukturë më e mirë administrimi. Mali i Zi gjithashtu doli këtë vit në tregje dhe mori interes relativisht më të ulët.
Edhe pse është një vend i vogël, në sytë e investitorëve administrohet më mirë dhe ka disa sektorë strategjikë me potenciale të larta zhvillimi, si turizmi, i cili është një kontribuues kryesor në të ardhurat e vendit. Pra kemi të bëjmë me vende fqinje të krahasueshme ekonomikisht me ne, të cilët kanë përfituar norma interesi më të ulëta. Por vlen të theksojmë se diferenca në norma interesi ka ardhur në një ngushtim të vazhdueshëm e ky fenomen konsiderohet pozitiv.
Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.
Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.