lItalia po shkon drejt një krize kushtetuese pasi partitë kryesore populiste të vendit dështuan në përpjekjet e tyre për të formuar një qeveri, pas një vendimi dramatik të presidentit italian Sergio Mattarella, për të bllokuar emërimin e një ministri euroskeptik.
Giuseppe Conte, kryeministri i caktuar 53 vjeçar i koalicionit i përbërë nga Lëvizja Pesë Yje dhe Liga e ekstremit të djathtë, tha se kishte braktisur planet për të qeverisur së bashku me një ekip ministrash, vetëm katër ditë pas avokati dhe akademiku i njohur mori një mandat për ta bërë këtë nga Z. Mattarella.
Arsyeja për rrëzimin e qeverisë populiste, që po lulëzon në Romë, është se Matteo Salvini, udhëheqësi i Ligës së djathtë ekstreme dhe Luigi Di Maio, kreu i lëvizjes Pesë Yje, kishte propozuar Paolo Savona, një 81- vjeçar ekonomist euroskeptik, si ministër të financave.
Z. Mattarella, i cili ka fuqinë të miratojë ose të bllokojë emërimet e kabinetit, e konsideroi z. Savona një kërcënim për pozitën e Italisë në eurozonë, në një kohë kur borxhi italian po merrte tashmë një goditje të madhe në tregje.
“Pasiguria mbi pozicionin tonë në eurozonë alarmoi investitorët italianë dhe të huaj që investuan në aksione dhe kompani”, tha Mattarella. “Rritja në përhapjen e bonove rrit borxhin dhe zvogëlon mundësinë për të shpenzuar në kontribute sociale. Preken burimet e kompanive dhe kursimet e familjarëve, parashikohen rreziqe për familjet dhe qytetarët italianë “.
Presidenti italian shtoi se nuk kishte marrë vendimin të lehtë dhe kishte bërë gjithçka që mundi për të “lehtësuar” një qeveri të udhëhequr nga Pesë Yje dhe Lidhja.
Z. Mattarella ka thirrur Carlo Cottarelli, ish zyrtar i Fondit Monetar Ndërkombëtar, në zyrën e tij të hënën për të diskutuar krijimin e një qeverie kalimtare për të çuar kështu vendin në zgjedhje të reja. Pesë yje dhe Liga, që korrën fitore të thella në zgjedhjet e përgjithshme të 4 marsit, duke fituar 33 për qind dhe 17 për qind të votave, ishin të zemëruar.
“Zgjedhja e Mattarellës është e pakuptueshme,” tha z. Di Maio. “E vërteta është se ata nuk duan Pesë Yje-t në qeveri, unë jam shumë i zemëruar, por nuk përfundon këtu”, tha ai, shkruajnë mediat vendase.
Z. Salvini tha: “Italia nuk është një koloni, ne nuk jemi skllevër të gjermanëve, francezëve, përhapjes apo financimit”.
Disa ligjvënës brenda koalicionit kërkuan faljen e zotit Mattarella për keqpërdorimin e kompetencave të tij kushtetuese, ndërsa të tjerë thjesht e konsideruan si rastin ideal për zgjedhje të reja. Dita e fundit e dramës në Romë erdhi pasi kriza politike e Italisë hyri në ditën e 83-të, shtrirja më e gjatë ku vendi ka qenë pa një qeveri, në historinë e saj të pasluftës.
Shanset e zotit Conte për të formuar një qeveri ishin rrezikuar nga lufta kundër zotit Savona, duke pasur parasysh se z. Salvini dhe z. Di Maio nuk ishin të gatshëm ta braktisnin atë dhe zoti Mattarella nuk do ta linte atë.
Për të lehtësuar frikën për emërimin e tij ministror, Savona kishte lëshuar një deklaratë të dielën pasdite duke thënë se donte që Evropa të jetë “ndryshe, më e fortë dhe më e drejtë”. Ai shtoi se ai mbështeti “zbatimin e plotë të traktateve të Bashkimit Europian të Mastrihtit dhe Lisbonës, piketa në qeverisjen ekonomike të BE-së, si dhe do të kërkonte të vazhdonte reduktimin e borxhit nëpërmjet rritjes ekonomike sesa rritjes së taksave ose shkurtimeve të shpenzimeve.
Z. Savona ka një eksperiencë të gjatë në sektorin bankar italian, duke punuar në Bankën e Italisë, në ministrinë italiane të financave dhe në disa banka, por kjo nuk ishte e mjaftueshme për të përmirësuar shqetësimet e zotit Mattarella.
Paolo Gentiloni, kryeministri i qendrës së majtë, i cili i kishte dhënë një fjalim lamtumirës stafit të premten, mbështeti presidentin. “Qëndrueshmëri dhe solidaritet ndaj presidentit Mattarella. Tani ne duhet të shpëtojmë vendin tonë “- tha ai.
Rreziku i madh për Z. Mattarella është se Pesë Yje dhe Lidhja mund të dalin të inkurajuar nga qëndrimi për ndonjë votim të ri, në të cilin ata kanë gjasa të bëjnë një fushatë të madhe me idenë se atyre u është mohuar e drejta për të qeverisur.