duke çuar nivelin e REPO-ve (marrëveshjeve të anasjellta të riblerjes) në nivelin më të ulët historik që është parë ndonjëherë, vetëm 4.25%.
Vendimi i BSH-së erdhi në një moment delikat për ekonominë shqiptare. Të dhënat e muajve të parë të vitit flasin për një tkurrje të eksporteve,
si rrjedhojë e kërkesës së dobët të jashtme; stimujt fiskalë nuk janë më të pranishëm; ritmet e rritjes së të ardhurave tatimore janë më të ulëtat e dekadës; bankat kanë frenuar kredinë; kërkesa e brendshme mbetet e tkurrur.
Reduktimi i kostos së parasë është një nga nxitësit e pakët, që i ka mbetur ekonomisë shqiptare dhe Banka e Shqipërisë duhet përshëndetur për shpejtësinë me të cilën po vepron këtë herë,
ndryshe nga kriza e mëparshme e 2009-s. Shtrëngimi i kushteve të kredidhënies nga bankat dhe stepja e tyre në linjë me politikat e mëmave
(rrjedhojë e të cilave bankat e mëdha me origjinë nga Eurozona pritet të jenë më pasive si në kreditim, ashtu dhe në pjesëmarrje në ankandet e bonove të thesarit)
janë dy faktorë që po e nxisin autoritetit qendror që të jetë më agresiv.
Përmes uljes së REPO-ve, në një mjedis me inflacion afër zeros, autoriteti monetar qendror jep sinjalin që bankat duhet të lehtësojnë interesat e kredive në lekë,
çka do të rriste kërkesën e biznesit për hua për kapital qarkullues e investime, ndërsa individët priten të reagojnë duke kursyer më pak e shpenzuar më shumë.
Këto sjellje, në një afat të shkurtër e të mesëm do të gjallëronte ekonominë. Ndonëse pjesa më e madhe e huasë është në valutë,
politikat e fundit të Bankës së Shqipërisë po i orientojnë bankat drejt lekut, të ndihmuara dhe nga ulja agresive e kostos së normës bazë.
Por çfarë po ndodh konkretisht? Politika lehtësuese intensive e autoritetit monetar gjatë shtatë muajve të fundit (është ulja e pestë e REPO-ve që nga shtatori 2011) nuk është reflektuar ende në treg.
Të dhënat e fundit tregojnë se interesi i kredisë në lekë ka shënuar rritje përgjatë muajve janar-shkurt, në të njëjtën linjë me tendencën e yield-it të bonove të thesarit të qeverisë
(bankat, në caktimin e interesave të kredive në lekë, përgjithësisht marrin për bazë yield-in e bonove të thesarit, shiko grafikun në fq 11).
Financat kohët e fundit po gjenden nën presion për financimin e borxhit të brendshëm (rrjedhojë e tërheqjes së bankave me kapital të huaj),
çka është konstatuar në rritjen e yield-it të bonove të thesarit gjatë tre muajve të parë të këtij viti (yield-i i bonove 12 mujore arriti në 7.33% në fund të marsit,
nga 6.9% në dhjetor 2011), duke qenë në linjë të kundërt me politikën monetare lehtësuese të ndjekur nga institucioni qendror.
Guvernatori i bankës qendrore ka lënë të nënkuptohet disa herë se veprimet e BSH-së do të ishin të efektshme,
nëse do të shoqëroheshin me “një politikë fiskale të kujdesshme gjatë vitit 2012 dhe reduktimin e pritur të kontributit të shpenzimeve publike në rritjen ekonomike”.
Një sjellje e tillë duket se ka filluar në muajt e parë të këtj viti, ku të dhënat fiskale të janar-shkurtit tregojnë për një frenim të shpenzimeve dhe reduktim të borxhit,
por ekonomia shqiptare duket se po vuan efektet e nivelit të lartë të borxhit prej rreth 60% të Prodhimit të Brendshëm Bruto, më i madhi në rajon, të cilin qeveria gjithsesi është angazhuar që ta ulë në vitet në vijim.
Në këtë situatë, një harmonizim më i mirë i politikave monetare me ato fiskale mbetet një kusht i domosdoshëm, që të nxitet ekonomia vendase.
Banka e Shqipërisë i ka ndezur motorët e vet, i takon qeverisë që të orientojë timonin e saj në të njëjtën rrugë…
Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.
Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.