Anija e parë, me 412 autovetura “500L” në bord, të prodhuara në impiantin e “Fiat”-it në Kragujevac (Serbinë Qendrore) u nis nga Porti i Barit në Mal të Zi për në Itali. Me këtë filloi edhe zbatimi i marrëveshjes së eksportit për në Itali e vende të tjera, nga porti malazez, i automjeteve të prodhuar nga “Fiat”-i serb. Transporti u realizua nga agjencia e lundrimit “Grimaldi Shipping”, në bashkëpunim edhe me një kompani vendase transporti, njoftuan mediat italiane.
Makinat që kaluan nga Porti i Barit (Tivari) erdhën përmes hekurudhës nga Kragujevac, ku prodhimi në seri i markës së re 500L kishte ndodhur para pak javësh. Një tjetër anije u nis në fillim të kësaj jave. Parashikohet që deri në fund të vitit nga Porti i Barit të kalojnë jo më pak se 15,000 modele “Fiat” të prodhuara në Serbi. Kur fabrika e Kragujevac-it të arrijë kuotën e prodhimit 200,000 makina në vit, për në Bar do të futen në punë 12 trena në javë për transportin e “Fiat 500L”, e destinuar për eksport.
E gjitha kjo nuk erdhi rastësisht për Portin e Barit, si një nga konkurrentët kryesorë pas atij të Selanikut për portin tonë më të madh, Durrësin. Për këtë “operacion”, porti malazez ka investuar 650,000 euro dhe janë krijuar 50 vende të reja pune, duke e bërë konkurrues këtë port.
Por, a mund të quhet ky rast “shansi i humbur” i Portit të Durrësit, i cili sapo është rinovuar tërësisht. Ekspertët dhe operatorët e transportit detar të mallrave thonë se kundrejt Portit të Durrësit, ai i Barit (Tivarit) ofron një sërë avantazhesh, si më pak burokraci nga procedurat doganore, lëvrim më i shpejtë në port dhe mbi të gjitha kosto më të ulëta. Për të mos folur pastaj, thonë ata, për aspekte të tjera më specifike, siç është ai që ka të bëjë me përdorimin e anijeve RO-RO (anije specifike për makina) që përdor kompania italiane “Grimaldi” dhe që kjo të realizohet në Shqipëri duhet të ketë minimalisht një shesh depozitimi në Portin e Durrësit. Për ekspertët, “Fiat” në këtë rast ka zgjedhur me zgjuarsi një taktikë ekonomike dhe logjistike për të sjellë në Itali, modelet e prodhuara në fabrikën Kragujevac të Serbisë.
Por në lojë nuk duhet harruar që hyjnë edhe faktorët gjeopolitikë, që vlerësohen me rëndësi primare.
Sipas ekspertëve të transportit të mallrave, në këtë rast duhet të merret në konsideratë edhe marrëdhënia më e fuqishme që ekziston mes Italisë dhe Serbisë. Ata përmendin edhe rrezikun
që paraqet Kosova për mallrat me destinacion Serbinë e në këtë rast, kompanitë e mëdha gjithmonë monitorojnë me rigorozitet rrezikun në zonat e tyre të investimeve, ndaj detyrimisht i largohen vatrave të nxehta.
Durrës, rritet shkëmbimi i mallrave
Për kompanitë kryesore të transportit të mallrave, Portit të Durrësit i duhet ende punë për të fituar një status me interes në Adriatik, për Ballkanin Juglindor. Drejtuesit e kompanive transportuese thonë se përtej përpjekjeve që janë bërë, Porti i Durrësit duhet të rrisë së pari kapacitetet përpunuese, që janë larg parametrave të duhur. Sipas tyre, portet në Europë dhe më gjerë kanë kapacitete mesatare përpunuese deri në 100 kontejnerë në shkarkim dhe po kaq në ngarkim, në harkun kohor të 8 orëve.
Koha e gjatë e përpunimit të kontejnerëve krijon radhë dhe mjetet detare humbasin ditë qëndrimi në radhë, që përkthehet në kosto.
Megjithatë, përtej problemeve të infrastrukturës, Porti i Durrësit ka arritur të krijojë avantazhe nga kriza, këtë e konfirmojnë edhe të dhënat e ofruara nga Autoriteti Portual i Durrësit për 6-mujorin e parë të vitit. Sipas këtyre të dhënave, për këtë periudhë janë përpunuar më shumë se 500,000 tonë mallra të ambalazhuara në kontejnerë, ku mbi 48% e tyre janë drejtuar për në portet e vendeve të tjera. Vitin e kaluar në total u përpunuan rreth 1.7 milionë tonë mallra.
Po sipas statistikave të autoritetit portual, për periudhën janar-qershor 2012 në portin më të madh të vendit u përpunuan 39,634 kontejnerë ose 1,176 njësi më shumë se e njëjta periudhë e vitit të kaluar.
Nga raporti 6-mujor bëhet e ditur se vendin e parë për shkëmbimet me kontejnerë e mban Porti i Gioia Tauros, Itali. Ky port transit mbetet pika me vëllimin më të madh të transportit me kontejnerë nga Durrësi drejt porteve të tjera në 35 vende të botës. Në portin detar funksionon prej vitesh një terminal me sipërfaqe rreth 50,000 metër katrorëë, i destinuar vetëm për ngarkimin dhe shkarkimin e anijeve të specializuara me kontejnerë, por në raste të veçanta, edhe sheshe të tjerë portalë shërbejnë si vend vetëtransitimi për kontejnerët.
Një dekadë më parë, kontejnerët ishin një transport fare i panjohur për Portin e Durrësit, ku vetëm vitin e kaluar u përpunuan më shumë se 76,700 kontejnerë me mallra gjithsej.
Sipas të dhënave, çdo muaj në Portin e Durrësit përpunohen mesatarisht 6,600 kontejnerë dhe numri i tyre çdo vit ka ardhur në rritje.
Për shkak edhe të krizës, kohët e fundit, Porti i Durrësit ka qenë në vëmendje, jo vetëm të tregtarëve nga Maqedonia, por edhe nga Rumania. Por, kjo nuk ka të bëjë vetëm me atë që ofron situata në Greqi, por edhe me atë që ofron Porti i Durrësit. Ekspertët thonë se Porti i Durrësit është i gatshëm të presë dhe të përpunojë më shumë mallra nga sa përpunon sot.
Situata në Greqi ka bërë që tregtarët maqedonas t’i afrohen Durrësit, sidomos për lëvizjen e trajlerëve dhe në të ardhmen mendohet që të krijohen edhe linja për trajlerët RO-RO, për të bërë kalimin e mallrave nga Italia në drejtim të Ballkanit.
Natyrisht që kjo do të shoqërohet edhe me infrastrukturën e duhur. Për drejtuesit e kompanive të transportit të mallrave, Korridori 8 është aty dhe funksionon, Rruga e Kombit gjithashtu, ndaj duhet të rriten kapacitetet për të depërtuar në drejtim të Gadishullit Ballkanik.
Duke iu referuar edhe shifrave të kësaj periudhe të parë të vitit ata thonë se edhe pse performanca konsiderohet e mirë, ka shumë për të bërë në perspektivë. Ata thonë se është e nevojshme që Porti i Durrësit të krijojë ato kushte që i duhen një porti të madh për të funksionuar.
Porti i Durrësit është një port që është i rrethuar nga qyteti, duhet të mendohet krijimi i kapaciteteve të zonave të lira, që janë një mundësi që duhet të shqyrtohen nga qeveria. Në këtë kontekst duhet t’i shërbehet atyre strategjive, që përcaktohen edhe në raportin e Bashkimit Europian, ku listohen portet më të rëndësishme. Mospërfshirja e Portit të Durrësit dhe atij të Vlorës ka të bëjë me disa mungesa infrastrukturore, që, sipas ekspertëve, duhet të sillen në vëmendje e që janë orientimi drejt zonave të lira, që do të rriste kapacitetet ankoruese, do të ulte kohën e përpunimit të anijeve dhe do të rriste aftësitë për përpunimin e më shumë mallrave.
Ndërsa performanca e përpunimit të udhëtarëve paraqitet edhe më pozitive, falë investimeve të fundit në terminalin e ri të trageteve, që mundëson shërbim më të shpejtë të pasagjerëve dhe makinave. Terminali i ri i trageteve, që nisi të ofrojë shërbimet në korrik të këtij viti arrin të përpunojë në të njëjtën kohë 2,000 udhëtarë. Ka një sipërfaqe prej rreth 90,000 metrash katrorë dhe vlera e investimit u llogarit në 22 milionë euro. Në sheshet e terminalit janë instaluar 36 sportele të kontrollit kufitar, 10 prej të cilëve u shërbejnë pasagjerëve këmbësorë, 24 udhëtarëve me makina, ndërsa kamionët dhe autobusët funksionojnë me 12 sportele kontrolli.
Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.
Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.