Aty ku të tjerët frikësohen të ‘lundrojnë’/ Strategjia kontroversiale e një tregtari ‘përzgjedhës’ obligacionesh
Kur shpërtheu Lufta e Dytë Botërore, Sir John Templeton, një nga etërit themelues të Franklin Templeton, një menaxher i madh aktivesh, vuri një bast inteligjent. I bindur se koha më e mirë për të investuar ishte ‘pika kulmore e pesimizmit’, ai bleu aksione në çdo kompani të listuar në Bursën e Nju Jorkut (NYSE), aksionet e të cilave po shiteshin në një dollar apo më pak, duke përfshirë 34 kompani që po falimentonin. Në vitin 1945, kur lufta më në fund përfundoi, ai i shiti ato me një fitim prej 400%. Michael Hasenstab, i cili menaxhon 190 miliardë dollarë të borxhit qeveritar për Franklin Templeton, është trashëgimtari filozofik i Templeton. I butë, i matur dhe i ndrojtur, z. Hasenstab është antiteza e ‘mbretit të obligacioneve’ Bill Gross, por me një rekord po aq mbresëlënës. Fondi kryesor që ai menaxhon ka siguruar 8% kthim në vit gjatë dekadës së kaluar, dyfishi i mesatares për fondet që investohen në obligacionet kombëtare.
Bastet e mëdha dhe problematike janë bërë ‘logo’ e z. Hasenstab. Që nga viti 2010, ai investoi me entuziazëm në borxhin e qeverisë ukrainase, dhe tani zotëron 8.8 miliardë dollarë nga 16 miliardë dollarët e obligacioneve ndërkombëtare të vendit. Në prill, teksa Ukraina Lindore u zhyt në luftë, z. Hasenstab u shfaq në një video promovuese nga Kievi, duke lavdëruar potencialin e madh të ekonomisë së Ukrainës. Fondet e tij janë gjithashtu investitori më i madh i vetëm në borxhin qeveritar të Ganës, Hungarisë, Irakut, Irlandës, Filipineve, Sri Lankës dhe borxhit të qeverisë uruguaiane, sipas Ipreo, një firmë inteligjence e tregut. Edhe elementet më ‘të sigurt’ të portofolit të tij – zotërimet e mëdha të borxhit të Malajzisë, Meksikës dhe Koresë së Jugut – janë relativisht të pazakontë.
Baste të tilla mund të jenë fitimprurëse. Gjatë vitit 2011, z. Hasenstab shpenzoi mbi 11 miliardë dollarë në obligacionet e qeverisë irlandeze. Vendi ishte ulur në renditje në statusin junk (obligacion i renditur nën ‘shkallën’ e investimit) si pasojë e frikës së falimentit; investitorët në panik po shisnin obligacionet e tyre, duke i mundësuar z. Hasenstab të blinte në yield-e deri në 14%. Punëtorët e kualifikuar të Irlandës dhe mungesa e trazirave civile të stilit grek, mendonte ai, do ta poziciononin mirë vendin në terma afatgjatë. Dhe kështu ndodhi: brenda 18 muajve, ai kishte fituar mbi 50% të ardhura.
- Hasenstab argumenton se me normat e interesit që mund të fillojnë të rriten pas 30 vjetësh të rritjes së çmimeve në borxhin e qeverisë, e vetmja mënyrë për të fituar para në tregjet e obligacioneve është gjetja e vendeve të tjera, ku tregu është në anomali. Pra ekipi i tij ndërkombëtar i hulumtimit prej 20 personash, shumë prej tyre me doktoratura në ekonomi, kërkon vazhdimisht për vende të tilla.
Ata i injorojnë kryesisht indekset, standardet, agjencitë e vlerësimeve dhe gazetat, duke u përqendruar në vend të kësaj te të dhënat dhe hulumtimet e dorës së parë. Vetë z. Hasenstab ka vizituar 25 vende këtë vit. Sigurimi i një tabloje të gjerë është pjesë esenciale e strategjisë: ai kërkon nga investitorët të gjykojnë performancën e tij në një minimum prej tre vjetësh. Megjithatë, ndërsa z. Hasenstab ia atribuon suksesin e tij mendësisë së pavarur, vendosmërisë dhe durimit, të tjerët e perceptojnë atë si rrezik moral në një shkallë të madhe. Investimi i tij irlandez, për shembull, rezultoi i suksesshëm, falë paketës së shpëtimit të vendit nga Bashkimi Europian dhe FMN. Në të njëjtën mënyrë, ai u shtoi zotërimeve të tij obligacione ganeze vitin e kaluar, pavarësisht nga deficiti buxhetor prej 10% të PBB-së, një monedhë e dobët dhe paralajmërimit të FMN se huamarrja e vendit ishte e paqëndrueshme.
Investimi humbi vlerën deri në gusht, kur FMN njoftoi se Gana kishte kërkuar një paketë shpëtimi dhe çmimet kërcyen.
Ukraina është një tjetër vend ku biznesi Templeton dhe i FMN-së mund të jenë të ndërthurur. Z. Hasenstab thotë se ai fillimisht ishte tërhequr nga borxhi relativisht i ulët i Ukrainës (nën 40% të PBB-së, kur ai filloi blerjen, në 2010), yield-et e saj të mëdha potenciale bujqësore dhe dyshifrorë. Ai i konsideroi si një shans për të blerë më lirë trazirat që rrethuan rrëzimin e Viktor Janukoviç në fillim të këtij viti. “Ekzistonte një konsensus universal se diçka e tillë nuk do të funksiononte”, thotë ai. Ende ekziston ky konsensus, edhe pas paketës së shpëtimit nga FMN. Hryvnia, monedha e Ukrainës, ka humbur gjysmën e vlerës së saj kundrejt dollarit këtë vit, rezervat e Ukrainës po shterojnë dhe ekonomia është tkurrur. Shumica e vëzhguesve vlerësojnë se nevoja për një paketë tjetër shpëtimi është vetëm çështje kohe. Ndërkohë, zotërimet e mëdha të Templeton në borxhin e Ukrainës po i sigurojnë një influencë të madhe. Disa e akuzojnë atë se po vonon reformat e nevojshme, duke i kursyer qeverisë një grevë të borxhit. Me siguri situata mund të precipitojë në krizë nga shitja. Ajo gjithashtu mund të bllokojë çdo ristrukturim vullnetar të borxheve të Ukrainës. “Ne nuk mbajmë anë politike. Ne jemi realisht të gjithë ekonomistët që fokusohemi vetëm në makro”, thotë z. Hasenstab. Megjithatë, kritikët ende pyesin nëse kjo është e mundur kur investohet në një shkallë të tillë. Z. Hasenstab thotë për FMN-në: “Prania e tyre apo mungesa e pranisë nuk drejton vetëm investimet tona”. Suksesi i fondeve të tij nuk varet nga paketa e shpëtimit të Ukrainës: investimet e tij përbëjnë vetëm 4.5% të zotërimeve të tyre. Ai vë në dukje se ai ka performuar mirë në shumë vende ku FMN-ja nuk ishte e përfshirë në atë kohë, përfshirë Hungarinë, Indonezinë, Lituaninë, Meksikën dhe Korenë e Jugut, dhe se ai ka shmangur vendet ku paketa e shpëtimit dukej e pashmangshme, të tilla si Greqia.
Ai me siguri që nuk ka asnjë interes të nxisë krizën, duke qenë se kështu do të dëmtonte të ardhurat e tij. Dhe fondet e tij gjithmonë mbajnë një bazë të madhe në cash, për të shmangur shitjet e detyruara, nëse ka pagesa të papritura.
- Hasenstab thotë se kritikët e tij janë kryesisht xhelozë ndaj suksesit të tij. Ata janë me siguri kontradiktorë: tjetër ankesë është se suksesi i tij rrjedh kryesisht nga mbështetja e regjimeve të këqija, duke blerë borxhin e tyre, që është vështirë të justifikohet me idenë se ai thjesht po gjëmon paketa shpëtimi. Por është gjithashtu vështirë të pranosh idenë se të ardhurat e tij i detyrohen vetëm perceptimit makroekonomik.